kritiken hemeroteka

8.546 kritika

« | »

Lurra bere erro gorrira / Karlos Linazasoro / Balea Zuria, 2018

Oihartzun xumeak Javier Rojo / El Correo, 2018-12-30

Karlos Linazasororen azken liburua poema-bilduma da, “Lurra bere erro gorrira” izenburukoa. Idazlea lanak edozein generotan sortzeko gauza da (aurten “6012” nobela laburra eman du argitara, adibidez), eta honek dispertsio puntu bat eman dio bere literatur ibilbidean. Nago, ordea, berari dispertsioarena ez zaiola gehiegi axola, eta nahiago duela sormenean etengabe aritzea, ibilbideak kontraesankorra badirudi ere. Edonola ere, honetan poemak eskaintzen dizkigu, non subjektu poetiko bat (sinplifikatzearren, “poeta” deituko diogu subjektu honi) munduaren aurrean jartzen den, munduak berarentzat zer errepresentatzen duen azaltzeko.

Poeta eta mundua aurrez aurre agertzen dira, baina ez kontrajarrita, zeren, irakurlea berehala ohartu daitekeenez, poetak munduarekin bat egiten baitu, munduaren partea den aldetik. Baina uler bedi ondo, idazleak ez du gizakiek gizartean egiten dutenaz hitz egiten, baizik eta gizakiak bizitzaren osotasunean duen parteaz.

Ez dakit poetak planteatzen duen jarrera honi “zen” deitu dakiokeen, baina halaxe dirudi zenbaitetan. Munduan agertzen diren elementu guztiak sintonian daude, eta gizakiak, munduaren beste edozein osagai bezalakoa delarik, bere buruarengan sentitzen du sintonia hori, osotasunaren partaidetza. Testuinguru honetan naturalezaren presentziak garrantzia hartzen du, naturalezan agerpen berezia baitu osotasunak. Bizitza horrelako ikuspegiz ikusten bada, errealitateak erakuts ditzakeen ertzak leunduta agertzen dira, poeta, zirkunstantziala alde batera utzita, bakarrik esentzialenari ohartzen baitzaio.

Bizitza, beraz, sinpleagoa da, gardenagoa. Mingarriak izan daitezkeen alderdiak lausotuta agertzen dira, osotasun horren zatiak ere badirelako Baliabide poetikoen aldetik, Linazasororen poemek ez dute tolesdura bihurririk. Olerkian ohitua den irakurlearentzat gardenak izango dira poema hauek. Baina normalean poesia irakurtzen ez dutenentzat ere ulergarriak izango dira testuak.

Oihartzun xumeak balira bezala irakurtzen dira idazlan honetako poemak. Eta islatzen duten giro hau benetan eskergarria egiten zait lasai pentsatzen uzten ez diguten zalapartez beteriko mundu batean.

Azken kritikak

Poesia guztia
Safo

Mikel Asurmendi

Josefa, neskame
Alaitz Melgar Agirre

Jon Jimenez

Oihaneko ipuinak
Horacio Quiroga

Jon Jimenez

Reset
Aitziber Etxeberria

Mikel Asurmendi

Baden verboten
Iker Aranberri

Jose Luis Padron

Gizaberetxoak gara
Mikel Urdangarin Irastorza

Jon Jimenez

Iragan atergabea
Julen Belamuno

Hasier Rekondo

Haragizko erreformak
Mari Luz Esteban

Mikel Asurmendi

Eusqueraren Berri onac
Agustin Kardaberaz

Gorka Bereziartua Mitxelena

Juana
Jon Artano Izeta

Mikel Asurmendi

Kontra
Ane Zubeldia Magriñá

Jon Jimenez

Simulakro bat
Leire Ugadi

Maddi Galdos Areta

Carmilla
Joseph Sheridan Le Fanu

Ibon Egaña

Kontra
Ane Zubeldia Magriñá

Paloma Rodriguez-Miñambres

Artxiboa

2025(e)ko abuztua

2025(e)ko uztaila

2025(e)ko ekaina

2025(e)ko maiatza

2025(e)ko apirila

2025(e)ko martxoa

2025(e)ko otsaila

2025(e)ko urtarrila

2024(e)ko abendua

2024(e)ko azaroa

2024(e)ko urria

2024(e)ko iraila

Hedabideak