kritiken hemeroteka

8.288 kritika

« | »

Hariak / Yoseba Peña / Susa, 2018

Mendean egoteaz Javier Rojo / El Diario Vasco, 2018-12-01

Yoseba Peñak bere bigarren lana eman berri du argitara. Eleberria da eta “Hariak” du izenburua. Gaiaren aldetik, azken bolada honetan askotan ikusi izan dugun kontua erabili du argumentuaren ardatza osatzeko: Euskal Herrian Gerra Zibilaren garaitik hona (kasu honetan 80ko hamarkada arte) bizi izandako egoera politikoa. Honek markoa eskaintzen dio nobela honetan aurkitzen dugun bigarren puntu garrantzitsua bermatzeko, zeren egoera hori emakumezko batzuen ikuspuntutik begiratuta agertzen baita. Izan ere, nobelan, familia bereko hiru emakumeren bizipenetatik azaltzen da egoeraren bilakaera zein izan den. Hiru emakume hauek belaunaldi desberdinetakoak izanik, bakoitzaren bizipenak bilakaera horren garai jakin bat azaltzeko erabiltzen dira. Errepublika eta Gerra garaia, gerraosteko urte ilunak eta trantsizioa deitu izan den garaia dira une horiek.

Emakumeak dira protagonista nobelan, eta narratzaileak istorioa hirugarren pertsonan garatzen badu ere, emakume horien perspektiba azaltzen zaigu. Baina politika esparru publikoari dagokionez, eleberri hau protagonizatzen duten emakumeak publikoaren eta pribatuaren arteko bilakaeraren lekuko ere izango dira. Beste hitzetan esanda, nobelan protagonistak izan arren, historian (eta ez istorioan) duten protagonismoa bigarren maila batean geratzen da. Historia egin barik, historia pairatzen dute eta pairatze hau hirukoitza da, euskaldun abertzaleak, maila ekonomiko apalekoak eta emakumeak diren aldetik. Beren esparru naturala familia izatera predestinatuta daudela dirudielarik, azken belaunaldiko kideak (Olatzek) bestelako protagonismoa hartu nahi duela ematen du. Baina kasu honetan ere bere borondatez baino, marea geldiezin eta indartsu batek bultzatuta egin duela dirudi. Olatz ETAko kidea izanda historian eragiteko aukera du; hala ere, mendekotasun egoeran jarraitzen duela nabarmentzen da.

Beste gai interesgarriak ere baditu nobela honek, adibidez, erru sentimendua eta damua, hausnarketarako testu interesgarria bihurtzen dutenak. Arazo bat bakarrik du nire ustez: hasieran familia barruko harremanen amaraunean irakurlea pixka bat galduta gera daitekeela.

Azken kritikak

Gizon barregarriak
Joxean Agirre

Asier Urkiza

Barbaro iraun
Louisa Yousfi

Amaia Alvarez Uria

Izotz ura
Lide Hernando Muñoz

Aiora Sampedro

Palestinaren okupazioaz eta kolonizazioaz
Perry Anderson

Irati Majuelo

Itzulerak
Miren Agur Meabe

Aiora Sampedro

...eta gauetik, euria
Fertxu Izquierdo

Jon Jimenez

Carvalho Euskadin
Jon Alonso

Asier Urkiza

Hitzak palmondo
Silvia Federici

Nagore Fernandez

Altxa, hildakoak
Fred Vargas

Ainhoa Aldazabal Gallastegui

Alderdi komunistaren manifestua
Karl Marx / Friedrich Engels

Aritz Galarraga

Maitasun kapitala
Karmele Jaio

Mikel Asurmendi

Larrosa bat Groenlandian
Iban Garro

Paloma Rodriguez-Miñambres

Jausiz
Alain Mendizabal Diaz

Maddi Galdos Areta

Hiriak eta urteak
Xabier Montoia

Irati Majuelo

Artxiboa

2024(e)ko martxoa

2024(e)ko otsaila

2024(e)ko urtarrila

2023(e)ko abendua

2023(e)ko azaroa

2023(e)ko urria

2023(e)ko iraila

2023(e)ko abuztua

2023(e)ko uztaila

2023(e)ko ekaina

2023(e)ko maiatza

2023(e)ko apirila

Hedabideak