kritiken hemeroteka

8.518 kritika

« | »

Erreka haizea / Sonia González / Susa, 2018

Pertsonaiak sortzeaz Aiora Sampedro / Berria, 2018-06-17

Saiakera bat iruzkintzerakoan, beti egiten diot galdera bera neure buruari: literatur testu den heinean, zenbateraino aztertu edukia eta zenbateraino forma. Kritikariek esan ohi dute kritika literarioa irakurle gisa ematen duten iritzi pertsonala baizik ez dela, (nahiz eta jakina den askotan beren burua babesteko egin ohi dutela, dugula). Kontua da fikziozko testuaren inguruko harrera estetikoa onesten dela ideia horren bidez. Horregatik, zenbait saiakera testuren aurrean, galdera izan liteke: nola iruzkindu saiakeretan idazleak defendatzen duen tesi nagusia? Kritikariak badu tresnarik (euskal) literaturan argitaratutako saiakera ororen ingurukoak iruzkintzeko? Azkenaldian argitaratutako saiakeretako gaien aniztasuna deigarria da: hizkuntzalaritzari, filosofiari, biografiei edo literatura-ikerketei buruzko izenburuak jaso ahal izan ditugu azkenaldian.

Sonia Gonzalezen Erreka haizea saiakera irakurtzerakoan, gainera, sentsazio berezia izan dut. Aurrekoekiko foku aldaketa eskatzen duen saiakera da Gonzalezena, pertsonaren eta pertsonaiaren arteko muga lausotzen baitu. Esan nahi dut, saiakeraren barruan diskurtso politikoak nahiz testigantzazkoak nahasten dituela idazleak, eta ahots poetikoari ematen dio narrazioa aurreratzeko legitimotasuna. Horrela, hainbat plano errepikatzen dira idazketan zehar: idazlearen barne-bakarrizketak, hausnarketa politikoak, irakurketa metaliterarioak edota liburuan zehar aipagarri diren liburu eta egileen inguruko kritika literarioak. Barne-bakarrizketa horrek tradizio batean kokatzen du ahots poetikoa, hain justu munduari arroztasunez begiratzen dion literaturaren tradizioan, hain zuzen. Eta horrek, liburuaren bigarren ezaugarri batera garamatza: lantzen diren gaiena. Liburuaren azpi-izenburuak —Botere, isilpen eta herioaz— laburpen gisa balio dakiguke. Egileak 184 orrialdeetan zehar botere-harremanez eta genero-harremanez, nahiz bien artean dagoen loturaz, edota memoriak eta traumak isilpenean duten eraginaz hausnartzen du, besteak beste.

Baina gehien disfrutatu dudan lanaren alderdia literaturako gai handiak eta gizarte garaikideko diskurtsoak elkartzeko egindako ahaleginarena izan da. Liburuaren kontra-azalak bete-betean asmatzen du egileak egunerokotasuneko bizipenetatik abiatutako ikuspegi kritikoa ematen duela azaltzerakoan. Gertakari arrunt batetik egilearen tesiak plazaratzeko egiten den trantsizioa usu joera barrokokoa iruditu zait; irakurleari ezinegona sortzen zaio ahots poetikoak erakusten duen pesimismoaren bidez, eta ustekabeko efektu puskatzailea eragiten dute irudi goreek (zenbaitetan are tremendoegiak ere gertatu zaizkit zenbait irudi): odola, heriotza eta mina behin eta berriz errepikatzen dira egunerokotasuneko buruhausteei, bilatuagatik, irteerarik aurkitzen ez dien idazlearen unibertsoan.

Azken kritikak

Puntobobo
Itxaso Martin Zapirain

Jon Jimenez

Txori Gorri. Andre siux baten idazlanak
Zitkala-Sa

Ainhoa Aldazabal Gallastegui

Profilak (Mugetan barrena)
Amaia Iturbide

Paloma Rodriguez-Miñambres

Paradisuaren kanpoko aldeak
Bernardo Atxaga

Mikel Asurmendi

Iragan atergabea
Julen Belamuno

Asier Urkiza

Paziente isila
Alex Michaelides

Nagore Fernandez

Eromenaren laudorioa
Erasmo Rotterdamgoa

Aritz Galarraga

Coca-Cola bat zurekin
Beñat Sarasola

Mikel Asurmendi

Olatuak sutzen direnean
Haritz Larrañaga

Jon Jimenez

Amaieratik hasi
Naia Torrealdai Mandaluniz

Amaia Alvarez Uria

Ehun zaldi trostan
Ainhoa Urien

Aitor Francos

Urrats galduen hotsa
Luis Garde

Jose Luis Padron

Simulakro bat
Leire Ugadi

Ibon Egaña

Bigarren sexua
Simone de Beauvoir

Mikel Asurmendi

Artxiboa

2025(e)ko ekaina

2025(e)ko maiatza

2025(e)ko apirila

2025(e)ko martxoa

2025(e)ko otsaila

2025(e)ko urtarrila

2024(e)ko abendua

2024(e)ko azaroa

2024(e)ko urria

2024(e)ko iraila

2024(e)ko abuztua

2024(e)ko uztaila

Hedabideak