« Jenisjoplin | Hitzak argi-ilunari »
Neska bat leku inposiblean / Xabier Amuriza / Elkar, 2018
Errealismo magikoa Javier Rojo / El Diario Vasco, 2018-05-26
Xabier Amuriza batez ere bertsolaritzaren alorrean egin duen lanagatik da ezaguna, baina idatzizko literaturan ere lan interesgarriak eskaini ditu, bigarren alderdi honetan gure literatur sisteman pixka bat bide bazter geratu arren. Idatzizko literaturan utzi duen azken emaitza nobela bat da, “Neska bat leku inposiblean” izenburu duena. Argumentua idazleak berak bizi izandako egoera baten gainean oinarritzen da: Zamorako espetxean giltzapetuta daude apaiz batzuk politika kontuengatik, 1970 urte aldean; apaizek handik ihes egitea erabaki dute eta horretarako espetxeko hormaren azpitik igaro behar duen tunel bat zulatzeari ekin diote. Argumentua, beraz, errealismoaren parametroen barruan antolatzen da, edo behintzat horrela ematen du hasieran. Edonola ere, argumentu errealista hau berehala lerratzen da fantasiara, espetxean bafle baten barruan ezkutatuta emakume bat sartzen denean apaizei zulaketa lan horietan laguntzeko asmoz. Gertakari fantastikoa, ihesaldi ospetsu baten kontrapuntua dirudiena, hemen baflea kartzelan sartzeko erabiltzen da-eta. Emakumea (Nezu du izena nobelan) barruan dagoen bitartean moldatu beharko da funtzionarioek eta zaindariek hor dagoela jakin ez dezaten.
Idazlea saiatzen da ilusio errealista apurtu gabe aurrera eramaten argumentua, hor kontatzen dena posiblea izango balitz bezala, eta honek istorioa ia-ia esperpentoraino eramaten du. Intriga dago nobelan, eta intrigarekin batera garai hartako gertakariak ere gogoratzen dira, batzuetan zuzen, besteetan zeharka. Kontakizuna aurrera eramateko bi narratzaile txandakatzen dira testuan zehar, Nezu bera eta Simut izena ematen zaion apaiza. Narratzaile hauek eskaintzen dituzte beren ikuspuntuak, baina askotan idazlearen eskua ere nabarmen agertzen da kontakizunean, iritziak (ironiatsuak eta sarkastikoak, askotan) ematen baititu.
Bestalde, nobelaren idazkera iradokigarria da, bitxia batzuetan. Egia da argumentua errokanbolesko samarra dela, baina baita dibertigarria ere zenbaitetan.
Zuzi iraxegia
Amaia Alvarez Uria
Ainhoa Aldazabal Gallastegui
O.ten gaztaroa neurtitzetan
Arnaud Oihenart
Gorka Bereziartua Mitxelena
Ez-izan
Jon K. Sanchez
Aiora Sampedro
Pleibak
Miren Amuriza
Jon Jimenez
Ehun zaldi trostan
Ainhoa Urien
Asier Urkiza
Oroi garen oro
Beatriz Chivite
Nagore Fernandez
Jakintzaren arbola
Pio Baroja
Aritz Galarraga
Antropozenoaren nostalgia
Patxi Iturregi
Hasier Rekondo
Francesco Pasqualeren bosgarren arima
Unai Elorriaga
Mikel Asurmendi
Baden Verboten
Iker Aranberri
Paloma Rodriguez-Miñambres
Ezer ez dago utzi nuen lekuan
Itziar Otegi
Mikel Asurmendi
Dolu-egunerokoa
Roland Barthes
Asier Urkiza
Guardasol gorria
Lutxo Egia
Nagore Fernandez
Zero
Aitor Zuberogoitia
Jon Jimenez