« Itzuliko balitz, zer? Horra “Itzulera” | Objektu, subjektu galduak »
Hitzontziak / Xabier Montoia / Susa, 2017
Hildakoen oroitzapena Javier Rojo / El Diario Vasco, 2018-01-27
Taberna batek elkartzen ditu lau pertsona: tabernaren jabea, hango langile bat, “filosofoa” deitzen duten emakume gaztea eta emakume heldu aberatsa. Bakoitzak bere ikuspuntutik lehenengo pertsonan egindako narrazio baten bidez egiten dio bizitzari errepaso. Pertsonaiei dagozkien hari narratiboak korapilatzen dira, halako eran non azkenean hariek bat egiten duten taberna horretan. Pertsonaia bakoitzak bere istorioaz dioena irakurriko du irakurleak eta, hori gertatzen den bitartean, lau istorioek lotura dutela nabarituko du, elkar osatzen dutela. Hauxe da “Hitzontziak” izeneko nobela honetan Xabier Montoiak irakurleari eskaintzen dion planteamendu orokorra. Teknika eta estiloari begiratuta, nobela aberatsa, eskarmentu handiko idazle trebe baten eskua agerian uzten duena. Baina teknika-estilo kontuak alde batera utzita eta kontakizunaren argumentuari erreparatzen badiogu, diskurtsoaren aberastasuna areagotu egiten da.
Trantsizio garaiari egiten dio errepasoa idazleak, kontakizunaren erdigunean, besteak beste, Gasteizen martxoaren 3 malapartatu hartan gertatutakoa jarrita. Behinola ezkerreko alderdiek gizartea alda lezaketela pentsatzen duten pertsonaiek ikusiko dute horren osteko hauteskundeetan gizarteak berak bizkarra eman diola ezker horri. Errealitatearekin egiten dute topo bat-batean eta hortik aurrera egoera berriari egokitu beharra tokatuko zaie. Batzuek lortuko dute, eta edozein egoeratan aurrera ateratzeko ahalmena erakutsiko dute. Beste batzuek nahikoa dute bizirautearekin. Bizitzak naufrago papera utzi dien pertsonaia hauek menderatzailearen eta menderatuaren logikaren arabera jokatzen dute, bidean hil zirenen oroitzapenaren pisutik askatzea ezinezkoa zaielarik.
Gauza askoz gehiago eskaintzen ditu nobela honek, zertzelada asko, halako liburu aberats bati dagokionez. Edonola ere, liburuan topatzen ditugun alderdi guztietan denborak pasatzean eta ilusioak galtzean sortzen den etsipena nagusi da, era bikainean adierazia.
Zuzi iraxegia
Amaia Alvarez Uria
Ainhoa Aldazabal Gallastegui
O.ten gaztaroa neurtitzetan
Arnaud Oihenart
Gorka Bereziartua Mitxelena
Ez-izan
Jon K. Sanchez
Aiora Sampedro
Pleibak
Miren Amuriza
Jon Jimenez
Ehun zaldi trostan
Ainhoa Urien
Asier Urkiza
Oroi garen oro
Beatriz Chivite
Nagore Fernandez
Jakintzaren arbola
Pio Baroja
Aritz Galarraga
Antropozenoaren nostalgia
Patxi Iturregi
Hasier Rekondo
Francesco Pasqualeren bosgarren arima
Unai Elorriaga
Mikel Asurmendi
Baden Verboten
Iker Aranberri
Paloma Rodriguez-Miñambres
Ezer ez dago utzi nuen lekuan
Itziar Otegi
Mikel Asurmendi
Dolu-egunerokoa
Roland Barthes
Asier Urkiza
Guardasol gorria
Lutxo Egia
Nagore Fernandez
Zero
Aitor Zuberogoitia
Jon Jimenez