« Denboraren mugak gaindituz | Aldaketaren aurrean »
Honetara ezkero / Arantxa Iturbe / Susa, 2017
Isiltzeaz Javier Rojo / El Diario Vasco, 2017-12-30
Arantxa Iturbek enaztasun handia du gero kontakizunen abiapuntu izango diren egoerak asmatzeko. Badaki mundua ikusten, eta azalekoaren atzean dena begiratzen. Hori dela-eta, gai da hogeita hamarren bat narrazio biltzen dituen liburu bat idazteko, “Honetara ezkero” izenburuko honetan geratzen den bezala. Guztiak giza harremanetan oinarritzen dira, askotan familia barruan eraikitzen diren giza harremanetan. Hauetan nolabaiteko botere-lehia planteatzen da. Baina gaitzespenak norberaren baitarako gordetzen dira. Horixe da ipuin hauetan agertzen diren egoeretan nabarmentzen den ezaugarrietako bat. Denboraren igarotzeak giza harremanak poliki-poliki hondatzen ditu, desgastatuta geratu arte. Pertsonaiek egoera higatzen uzten dute, hondamendia ezinbestekoa izango balitz bezala. Eta elkarri esateko zirenak norberaren barruan gordetzen direlarik, herra moduko bat garatzen da harremanean.
Esan liteke Arantxa Iturberen narrazio gehienetan pertsonaiek berek sortzen duten inkomunikazio honetaz aritzen dela, isiltasuna, esan-beharrekoak ezkutatzea erdigunean delarik. Liburuan hogeita hamar narrazio inguru biltzen dira, eta aldez edo moldez guztiak aritzen dira gai horren inguruan. Narrazioak, beraz, labur xamarrak dira eta halako bilduma batean agertzen dena errepikakorra gerta daiteke, azken finean gai beraren inguruko bariazioak aurkezten baitira. Egoeraren funtsean sakontzearen sakontzeaz, narrazioetan geratzen dena, batzuetan, aldez aurretik antzeman daiteke arazorik gabe.
Ipuinak, bestalde, eskematikoak dira. Ez da inguruari buruzko xehetasunik eskaintzen, ez dakigu noiz eta non gertatzen diren, dena gure ingurukoa dirudien mundu lauso batean geratzen baita. Honi gaineratu behar diogu idazleak teknikaren aldetik erabiltzen duen baliabide garrantzitsuena elipsia dela, teknikan ere isiltasunaren ideia aplikatuta. Gandu batek inguratzen ditu istorioak eta zirriborro horien artean irakurleak irudiak osatzen saiatu behar du.
Francesco Pasqualeren bosgarren arima
Unai Elorriaga
Jon Jimenez
Neska baten memoria
Annie Ernaux
Asier Urkiza
Lautadako mamua
Xabier Montoia
Nagore Fernandez
Bihotz-museo bat
Leire Vargas
Bestiak Liburutegia
Neska baten memoria
Annie Ernaux
Paloma Rodriguez-Miñambres
Arkeologia haragitan
Beñat Arruti
Irati Majuelo
Norberak maite duena
Miren Billelabeitia
Amaia Alvarez Uria
Mendeku eskubidea
Ernesto Prat Urzainki
Jon Jimenez
Euri gorriaren azpian
Asier Serrano
Asier Urkiza
Rifqa
Mohammed el-Kurd
Ibon Egaña
Galbahea
Gotzon Barandiaran
Paloma Rodriguez-Miñambres
Mesfida zaitez
Bea Salaberri
Mikel Asurmendi
Gurpilak
Eztizen Artola Iturrate
Irati Majuelo
Argialdiak
Miriam Luki
Ainhoa Aldazabal Gallastegui