susa | literaturaren zubitegia | literatur emailuak | armiarma | klasikoak | aldizkarien gordailua | basquepoetry | euskarari ekarriak

« Deserrotzetik berrerrotzerako esperientzia: bizipenak eta ametsak | Haurrak ez daude parkean soilik »

Jesusen eskola-egunak / John Maxwell Coetzee (Aritz Gorrotxategi) / Meettok, 2017

Existentziaz galdezka Javier Rojo / El Correo, 2017-06-17

J. M. Coetzee idazle Hegoafrikarraren liburuak azken urte hauetan nahiko modu sistematikoan agertu dira euskaratuta. Eta halaxe gertatu da 2003an Nobel saria irabazi zuen idazle honen azken nobelarekin. “Jesusen eskola-egunak” du izenburua euskal bertsioan, eta itzulpenaren arduraduna (lana bikain egin duela esan behar da) Aritz Gorrotxategi dugu. Nobela hau “Jesusen haurtzaroa” izenburua zuen beste nobela horren jarraipena dugu. Pertsonaia nagusiak berberak dira, David, Simon eta Ines. Novilla izeneko lekutik ihesi, Estrellara heldu dira hirurok. Simonek eta Inesek, Daviden heziketaz kezkaturik daudelarik, Dantza Akademian apuntatzen dute umea. Bertan, dantzan oinarrituta haurrari zenbakiak irakasten dizkiote, era bitxi batean irakatsi ere. Edonola ere, Simon eta Inesen planek huts egiten dute hilketa pasional bat dela kausa.

Argumentuaren oinarria horixe da, baina nago kasu honetan argumentuaren atzean dagoena askoz garrantzitsuagoa dela argumentua bera baino. Izan ere, istorioa aurkezten zaigun bezala, irakurleak distopia baten aurrean dagoela pentsa dezake. Baina ez da hori. Pertsonaiak ihesi dabiltza ezin gogora dezaketen mundu batetik. Haien oroitzapenak ihesaldi horretan hasten dira, itsasontzi batean itsasoa zeharkatzen dutelarik. Pertsonaiek ez dakite benetan nor diren, atzean utzi duten mundutik aldentzean izena ere ahaztu eta Novillara heltzean beste bat eman baitiete. Davidek, haurrak alegia, gordetzen ditu aurreko mundu horren zenbait oroitzapen. Estrellan haurraren heziketaz arduratzen direlarik, honek egiten dituen galderei aurre egin beharko diete helduek, eta askotan zer erantzun ez dakitela geratuko dira. Dena abstraktua da, profetikoa, ideien errepresentazioen aurrean bageunde bezala.

Eta argumentuaren planteamendu orokorra ere bide horretatik doala ematen du, pertsonaien bidaia gizakien existentziaren parabola moduan ulertu behar dela ematen baitu: pertsonaiak oroitzen ez duten mundu batetik ezezaguna zaien etorkizun batera doaz, beren buruaz oinarrizko galderak (“Nor naiz ni?”) egiten dituzten bitartean, umeak gidariarena egiten duelarik. Arrazionalitatearen neurrian egindako nobela, alegia.