« Kirol-kazetari frustratu baten txakurra | Negatibo lausotua »
Arrotz eta eder / Pako Aristi / Susa, 2016
Norbanako aratza Javier Rojo / El Diario Vasco, 2016-06-11
Behinola Pako Aristi euskal irakurlearen aurrean idazle probokatzaile bezala aurkezten zen. Eta nago hori idazlearen asmoaren aurka gertatzen zela, literatura idazten hasi zenean edozein gauzak probokatzaile baitzirudien. Denbora pasatu ondoren idazleak sosegatuago ematen du, hala esaterik badago. Izan ere, orain bere hitzek ez dute garai hartan bezalako zalapartarik sortzen. Bitartean literatur genero aldaketa ere gertatu da. Pako Aristi batez ere nobelagile bezala ezaguna izatetik, poeta bezala ezaguna izatera pasatu da-eta. Oraingoan, Pako Aristi poetaren adibide berria dugu, “Arrotz eta eder” izenburua duen idazlan honekin. Poemak egiteko prozedurak idazle honengan ohikoak diren bideetatik jotzen du: poemak zuzenak dira, nitasunaren adierazpidearen ondorioz sortuak. Alde honetatik, poesia nia azaltzeko modua da, Aristiren testuetan komunikazioa lehenengo planoan jartzen delarik. Elaborazio poetiko-erretorikoak, hortaz, bigarren mailako kontua dirudi poesia honetan. Bere poemen bidez azaltzen dena, beraz, artifizio handirik gabe heltzen zaio irakurleari. Gizakiaren eta gizartearen, norbanakoaren eta taldearen arteko lehia erakusten zaigu poema horietan. Gizakia aratz jaio da, mugarik gabea, eta gizartean egotearen ondorioz, berehala hasten zaizkio mugak inposatzen, halako eran, non, adinean aurrera joan ahala, gizartean integratu egiten baita. Honen ondorioz gizakiaren desioak eta nahiak, dagoeneko, ez dira bereak, berarengandik sortuak, baizik-eta gizarteak bera bezalako pertsona bati egozten dizkionak. Nostalgiaz begiratzen da atzera, nerabezarora, garai hartan gizakiak oraindik ere aratz mantentzeko aukera baitzuen. Testuinguru honetan liburuan kutsatu gabeko plazeren aldarrikapena egiten da, bitalismo sexualarena, gorputzarena. Hori benetakoa denez, eta ez gizarteak inposatua, ona da berez, hau da, errugabea. Aristiren poemek momentu berezi horiek goresten dituzte, ia epifanikoak baitira. Edonola ere, batzuetan iruditu zait poemetan gauzak gehiegi azaltzeko joera dagoela, momentu horien azalpenean argi gelditu dena era esplizituagoan adierazteko joera alegia, indar poetikoaren kaltetan.
Izena eta izana
Jon Gerediaga
Asier Urkiza
Amok
Stefan Zweig
Nagore Fernandez
Auzo madarikatua
Felix Urabayen
Jon Jimenez
Lur jota Parisen eta Londresen
George Orwell
Amaia Alvarez Uria
Olatuak sutzen direnean
Haritz Larrañaga
Joxe Aldasoro
Bisita
Mikel Pagadi
Mikel Asurmendi
Lur jota Parisen eta Londresen
George Orwell
Asier Urkiza
Eresia
Goiatz Labandibar
Nagore Fernandez
Carmilla
Joseph Sheridan Le Fanu
Paloma Rodriguez-Miñambres
Borrero txiki bat
Xabier Mendiguren
Mikel Asurmendi
Puntobobo
Itxaso Martin Zapirain
Jon Jimenez
Txori Gorri. Andre siux baten idazlanak
Zitkala-Sa
Ainhoa Aldazabal Gallastegui
Profilak (Mugetan barrena)
Amaia Iturbide
Paloma Rodriguez-Miñambres
Paradisuaren kanpoko aldeak
Bernardo Atxaga
Mikel Asurmendi