kritiken hemeroteka

8.528 kritika

« | »

Arrotz eta eder / Pako Aristi / Susa, 2016

Norbanako aratza Javier Rojo / El Diario Vasco, 2016-06-11

Behinola Pako Aristi euskal irakurlearen aurrean idazle probokatzaile bezala aurkezten zen. Eta nago hori idazlearen asmoaren aurka gertatzen zela, literatura idazten hasi zenean edozein gauzak probokatzaile baitzirudien. Denbora pasatu ondoren idazleak sosegatuago ematen du, hala esaterik badago. Izan ere, orain bere hitzek ez dute garai hartan bezalako zalapartarik sortzen. Bitartean literatur genero aldaketa ere gertatu da. Pako Aristi batez ere nobelagile bezala ezaguna izatetik, poeta bezala ezaguna izatera pasatu da-eta. Oraingoan, Pako Aristi poetaren adibide berria dugu, “Arrotz eta eder” izenburua duen idazlan honekin. Poemak egiteko prozedurak idazle honengan ohikoak diren bideetatik jotzen du: poemak zuzenak dira, nitasunaren adierazpidearen ondorioz sortuak. Alde honetatik, poesia nia azaltzeko modua da, Aristiren testuetan komunikazioa lehenengo planoan jartzen delarik. Elaborazio poetiko-erretorikoak, hortaz, bigarren mailako kontua dirudi poesia honetan. Bere poemen bidez azaltzen dena, beraz, artifizio handirik gabe heltzen zaio irakurleari. Gizakiaren eta gizartearen, norbanakoaren eta taldearen arteko lehia erakusten zaigu poema horietan. Gizakia aratz jaio da, mugarik gabea, eta gizartean egotearen ondorioz, berehala hasten zaizkio mugak inposatzen, halako eran, non, adinean aurrera joan ahala, gizartean integratu egiten baita. Honen ondorioz gizakiaren desioak eta nahiak, dagoeneko, ez dira bereak, berarengandik sortuak, baizik-eta gizarteak bera bezalako pertsona bati egozten dizkionak. Nostalgiaz begiratzen da atzera, nerabezarora, garai hartan gizakiak oraindik ere aratz mantentzeko aukera baitzuen. Testuinguru honetan liburuan kutsatu gabeko plazeren aldarrikapena egiten da, bitalismo sexualarena, gorputzarena. Hori benetakoa denez, eta ez gizarteak inposatua, ona da berez, hau da, errugabea. Aristiren poemek momentu berezi horiek goresten dituzte, ia epifanikoak baitira. Edonola ere, batzuetan iruditu zait poemetan gauzak gehiegi azaltzeko joera dagoela, momentu horien azalpenean argi gelditu dena era esplizituagoan adierazteko joera alegia, indar poetikoaren kaltetan.

Azken kritikak

Izena eta izana
Jon Gerediaga

Asier Urkiza

Amok
Stefan Zweig

Nagore Fernandez

Auzo madarikatua
Felix Urabayen

Jon Jimenez

Lur jota Parisen eta Londresen
George Orwell

Amaia Alvarez Uria

Olatuak sutzen direnean
Haritz Larrañaga

Joxe Aldasoro

Bisita
Mikel Pagadi

Mikel Asurmendi

Lur jota Parisen eta Londresen
George Orwell

Asier Urkiza

Eresia
Goiatz Labandibar

Nagore Fernandez

Carmilla
Joseph Sheridan Le Fanu

Paloma Rodriguez-Miñambres

Borrero txiki bat
Xabier Mendiguren

Mikel Asurmendi

Puntobobo
Itxaso Martin Zapirain

Jon Jimenez

Txori Gorri. Andre siux baten idazlanak
Zitkala-Sa

Ainhoa Aldazabal Gallastegui

Profilak (Mugetan barrena)
Amaia Iturbide

Paloma Rodriguez-Miñambres

Paradisuaren kanpoko aldeak
Bernardo Atxaga

Mikel Asurmendi

Artxiboa

2025(e)ko ekaina

2025(e)ko maiatza

2025(e)ko apirila

2025(e)ko martxoa

2025(e)ko otsaila

2025(e)ko urtarrila

2024(e)ko abendua

2024(e)ko azaroa

2024(e)ko urria

2024(e)ko iraila

2024(e)ko abuztua

2024(e)ko uztaila

Hedabideak