kritiken hemeroteka

8.121 kritika

Azken kritikak

« | »

Baionak ez daki / Bea Salaberri / Susa, 2015

Baionak ez daki Fermin Etxegoien / www.ferminetxegoien.com, 2015-11-11

Geografia domestikoak, lehen pertsonan ekarriak.

Azkartasuna, emadazu gauzen izen exaktoa, zioen Juan Ramonek.

“Nire hitza izan dadin gauza hori bera, neure arimak berriz sortarazia”.

Badu Salaberrik hiztegi oparoa eta badaki zehatz erabiltzen, gertakizun nimiñoen ñabarduren gainean hizkuntzaren lupa jarrita.

Lexiko aberats horren barruan, badira hegoaldekoentzat ohikoak ez diren hitz ugari, baina Salaberriren prosa egoki antolaturik dago ongi neurturiko esanahi multzoen bitartez, sekula luze edo korapilatsu suertatu gabe.

Mandarinak

“Azaleko lehen egunak dira, hozpil eta grisak, arbolak bipilduz doaz, emeki-emeki, udazkeneko estaldi koroletsua erantziz istil artean galtzeko, zeru zola hodeitsu negartia agerian utziz. Egun hauetan, alegeratzeko arrazoi gutxi eskaintzen du kanpoak eta barnean kausitzen dira perla biribil urreztatuak.”

Euritakoa

—Egunon! Hau uharra! Zauri enekin!

(Zera kontatuko digu: kaletik doala, bapatean euria ari; ezagun batekin topo egin, eta elkarren ondoan, pega-pega eginda, aurrera biak, ezustean sorturiko espazio intimo baten barruan, guardasolapean.)

“Intimitate heze eta beroa, esku batez luzatua, hurbiltasun doitua, gizataldeetako konbentzioek baimendu hura, besterik ez, doi-doia gehiago, ez gehiegi. Saihetsak juntaturik, agian beso bat gerri bati inguraturik, hatsak juntatzen direla hala beharrez oihalezko kono zaratatsuaren peko espazio biribil eta meharregian. Eta aurpegia haizeak salbaiki ufatu kidearen ileak. Egoera delizios justifikagarria.”

Hitz egin genezake euskal-gaixo gehienok, gure bizitzako uneren batean ala bestean, jo izan gaituen Sarako sindromeaz.

—Denok hitz egin beharko genuke horrela!

Baina tira, gero bizitza normala nagusitzen da, Bea Salaberriren kontakizunetan nola. Aurrera egin behar, nork bere errekurtso arrunt zein domestikoekin, sobre-aktuazioak -salbuespenak salbu- beste bizitza baterako utzita.

Bihar ezetz

(Badiruri akoso laboral baten berri ematen digula hemen)

“Atzo etorri zitzaidan, beste behin, sufizientziak asea, elea gogor, zimurrak ageriago usaian baino, idor, usaian nola, ar batzuek horrelako jokamoldeak dituzte. Nagusikeria gohaingarriak itotzekotan zuela, harremanak etengabeko lehian irudikatzeko jiteak akuilaturik, gaiaz kilometrora urrundurik jada, urteen zuhurtzia, horiek eman arrazoia eta ohore istorioz mintzatzen aritu zitzaidan, pozoia botatzen amaitu ezinean.”

Bea Salaberri irakurtzeak, irismen handiko idazle indartsua delako, nork bere burua “bestearen bitartez” aurkitzeko balio du.

Balio digu, hobe esan, hegoaldekoi. Iparraldeko idazleen bitartez berez gertatu beharreko, baina gero gutxitan gertatzen den —liburu honekin bai, zorionez— bikoiztasun zelebre-deliziusak harrapa gaitzan: iparraldeko euskaldunak existitzen baldin badira… hegoaldekook ere, objetiboki, existitzen garen seinale!.

Elkarrenganako medium-ak baikara.

Bea Salaberri, ezin hobea. Hau guztia ilusio edo alunizazio kolektibo bat ez dela, gure eguneroko errealitate diskutiezina baizik, ñabardura ñimiñoez dakarkigulako, ispiluaren bestaldetik.

Azken kritikak

Alaska
Castillo Suarez

Irati Majuelo

Poesia bizitzeko eta sentitzeko modua da
Karmele Igartua

Ainhoa Aldazabal Gallastegui

Pantailen garaipena
Iñigo Martinez Peña

Jon Martin-Etxebeste

Axularren gerizapean
Kepa Altonaga

Asier Urkiza

Emakume bat
Annie Ernaux

Nagore Fernandez

Atsoa
Victor Catala

Joxe Aldasoro

Arrain hezur bat eztarrian
Olatz Mitxelena

Jon Martin-Etxebeste

Lur gainean, itzal azpian
Leire Milikua Larramendi

Irati Majuelo

Gu gabe ere
Itziar Ugarte Irizar

Mikel Asurmendi

Alaska
Castillo Suarez

Jon Martin-Etxebeste

Alaska
Castillo Suarez

Maddi Galdos Areta

Puskak
Irene Pujadas

Asier Urkiza

Norberak maite duena
Miren Billelabeitia

Nagore Fernandez

Beirazko kanpaia
Sylvia Plath

Hasier Rekondo

Artxiboa

2023(e)ko martxoa

2023(e)ko otsaila

2023(e)ko urtarrila

2022(e)ko abendua

2022(e)ko azaroa

2022(e)ko urria

2022(e)ko iraila

2022(e)ko uztaila

2022(e)ko ekaina

2022(e)ko maiatza

2022(e)ko apirila

2022(e)ko martxoa

Hedabideak