« Izozmendi enpatikoak | Shakespeare-ren sonetoak »
Poesia kaiera / Carlos Drummond de Andrade (Koldo Izagirre) / Susa, 2014
Lehen harri hura Igor Estankona / Argia, 2015-03-01
“No meio do caminho tinha uma pedra / tinha uma pedra no meio do caminho / tinha uma pedra / no meio do caminho tinha uma pedra. // Nunca me esquecerei desse acontecimento / na vida de minhas retinas tão fatigadas. / Nunca me esquecerei que no meio do caminho / tinha uma pedra / tinha uma pedra no meio do caminho / no meio do caminho tinha uma pedra”. Carlos Drummond de Andradek (Itabira, 1902 – Rio de Janeiro, 1987) Bidearen erdian idatzi zuenean inauguratu zuen, jakin barik, bide barriya Brasilgo poesian. 1928. urtea zen, eta jende gehienari iruditu zitzaion poema bat kargarik gabea. Baina hango modernismoa hauspoa galtzen ari zen, eta beste zer edo zer bazetorren. Bitxia bada ere, poetak modernismo brasildarraren iturrira egin zuen. Apurketa eta bilaketa etengabe bezain antzuaren aldean, Carlos Drummond de Andradek aldarrikatu zuen poeta beti izango zela bazterrekoa. Apaltasun maitagarri batez zioen, Beñat Sarasolak hitzaurrean gogorarazten digun legez, bera irriñoa besterik ez zela, “gizon isil baten aurpegian”.
Koldo Izagirrek oparitu digun itzulpenari esker hurreratu gintezke beraz kritika eta ikerketa soka hain luzea ekarri duen autorearen obra poetikora. Aipatutako Bidearen erdian hartako harri famatuari ere biografia jarri behar izan zion, Uma pedra no meio do caminho. Biografia de um poema, azterketa burutsuei eta polemika mikatzei erantzuteko berak ez zeukala helburu moral, psikologiko edo filosofiko berezirik, bakar-bakarrik lortu gura izan zuela “monotonia eta kateaketa sentsazioa, hitzetatik hasita”.
Halakoxea da poema antologia honen irakurketa ere. Misterio bakoa. Eta paradoxikoki interpretazioa ezinbestean da zabala: “Nire bihotzak ez du jokatzen ez du ezagutzen / jokatzearen artea. Zoratzen duen / estadioetako bolatik urrun jotzen du”.
Carlos Drummond de Andraderena poesia gorena da, ez zeru goietakoa. Estetikaren inguruko hausnarketa konplikatuetatik dator, baina emaitza, finean, egia esateko modu gertuko eta dotore bat baino ez da. “Aspaldi du, bai, idazten ez dizudala. / Zaharkitu egin dira albisteak oro”. Malenkonia eta etorkizunaren nahia, biak batzen ditu idazkera mistiko eta soilean, kritikari eta mikaztasunari lekurik ukatu barik. Nork ulertu ageriko kontraesan horiek guztiak? Bihotzak, irakurrikeran.
Airemortuak
Gorka Salces Alcalde
Maddi Galdos Areta
Mundu zitalaren kontra
Lizar Begoña
Asier Urkiza
Izotz ura
Lide Hernando Muñoz
Nagore Fernandez
Airemortuak
Gorka Salces Alcalde
Paloma Rodriguez-Miñambres
Ulu egiteko bolondres bila
Harkaitz Cano
Mikel Asurmendi
Mesfida zaitez
Bea Salaberri
Irati Majuelo
Transgresioa irakasgai
Bell Hooks
Bestiak Liburutegia
Manttalingo alaba
Mikel Etxaburu
Paloma Rodriguez-Miñambres
Airemortuak
Gorka Salces Alcalde
Asier Urkiza
Haragizko mamuak
Karmele Mitxelena
Nagore Fernandez
Zoriontasunaren defentsan
Epikuro
Aritz Galarraga
Zeru-lurren liburua
Jon Gerediaga
Aitor Francos
Ez naiz ondo akordatzen
Karlos Linazasoro
Sara Cabrera
Gizon barregarriak
Joxean Agirre
Sara Cabrera