kritiken hemeroteka

8.496 kritika

« | »

Kapital publikoa / Jose Luis Otamendi / Susa, 2014

Arnas eta hausnar Harkaitz Cano / 111 aldizkaria, 2015-02

Niaren hezur bizia biltzen duen mami sozialaren ehundura poetikoa da Kapital publikoa. Ni indartsu bezain liriko batetik mintzo da poeta oraingoan ere, baina ez da ni egolatra bat, inguruarekin eta ingurukoekin senidetzea bilatzen duena baizik, orbel eta euri usaineko eguratsarekin eta gu denok garen eguraskiloekin negoziatzeko prest dagoena, noiz samur, noiz gordin, beti hitz neurtuaren jabe, beti dotore (“nik diot/ ez garela kukuak geure izena soilik kantatzeko”). Ez dago poeta askorik poemaren arnasa Jose Luis Otamendik bezala ematen duenik, trinko eta erraz. Eta, batez ere, ez dago poeta askorik poemaren arnasa hausnar bilakatzen dakienik, hain modu naturalean.

Kapital publikoa bilduman Erlojuen mekanika hartako torlojuei beha segitzen du Otamendik: “gaur hamabost urte/ lurrean zuloa egin eta/ aita sartu genuen”; “lau milioi urte barrurako/ iragarri dute munduaren azkena/ zientzialari lagunek”. Denborari izkin egin ezin diogunez, harentzako neurgailu ezberdinak bilatzen ditu poetak bere ingurune gertukoaren eta giza biologiaren behaketatik: “bizirik nago/ eta orain noiz arte jakitea baino/ noraino jakiteak dit ardura”. Mesfidatia da emanda datorrenarekin —bere eginbeharretako bat da hori—, baina mesfidantza hori ez da kritika ezkor batean agortzen, esploratu egin nahi dizkio gaurkotasunari gordean dauzkanak: “gaur euri txikia egingo duela/ esan zuten atzo/ hala ere balizko aukeren tankera hartu nahi diot egunari.” Zelulen fatalismo ttipiaren eta unibertsoaren patu larriaren artean, poetaren ahotsak tentuz haztatzen ditu egunerokotasunaren aukerak. Giza kondizioari aurre edo gain hartzen dioten gertaerekin dituen loturak eta harremanak ikertu edo berrikusten ditu etengabe. Gorputzaren eta bidearen zikina, memoriaren laburra eta denboraren lasterra… Munduan pikor huts bat baino ez garen ebidentziaren aurrean, zera aitortzen digu: “soinak beti du ezusteko atseginen bat”. Otamendiren noizbehinkako umore dosi leun eta doiak (“ekina ezinez desegina”) ez dira sekula ispilu deformatzaileak, geure irribarre erdia osoki izoztuta itzultzen diguten ispilu egiatiak baizik.

Badira poemarioan kontzientzia azterketa sakonak (Hurre) zein kritikoak (Gaitzespenak), eta baita irakurri ondoren derrigorrezko etena eskatzen duten zirrara-eragileak ere (Jon Anzari eskainitako Murmurio halako bat alarau isil antologikoa, kasu). Hautua poema, bere aldetik, hizkuntz aukeraketaren gainean aspaldi irakurri dudan poemarik beteena da, hemendik ehun urtera ere —baldin eusten badiogu— berdin-berdin irakurri ahalko dutena abenduaren 3an.

Azken kritikak

Zuzi iraxegia
Amaia Alvarez Uria

Ainhoa Aldazabal Gallastegui

O.ten gaztaroa neurtitzetan
Arnaud Oihenart

Gorka Bereziartua Mitxelena

Ez-izan
Jon K. Sanchez

Aiora Sampedro

Pleibak
Miren Amuriza

Jon Jimenez

Ehun zaldi trostan
Ainhoa Urien

Asier Urkiza

Oroi garen oro
Beatriz Chivite

Nagore Fernandez

Jakintzaren arbola
Pio Baroja

Aritz Galarraga

Antropozenoaren nostalgia
Patxi Iturregi

Hasier Rekondo

Francesco Pasqualeren bosgarren arima
Unai Elorriaga

Mikel Asurmendi

Baden Verboten
Iker Aranberri

Paloma Rodriguez-Miñambres

Ezer ez dago utzi nuen lekuan
Itziar Otegi

Mikel Asurmendi

Dolu-egunerokoa
Roland Barthes

Asier Urkiza

Guardasol gorria
Lutxo Egia

Nagore Fernandez

Zero
Aitor Zuberogoitia

Jon Jimenez

Artxiboa

2025(e)ko maiatza

2025(e)ko apirila

2025(e)ko martxoa

2025(e)ko otsaila

2025(e)ko urtarrila

2024(e)ko abendua

2024(e)ko azaroa

2024(e)ko urria

2024(e)ko iraila

2024(e)ko abuztua

2024(e)ko uztaila

2024(e)ko ekaina

Hedabideak