« Tximeleta, mendian | Porrotaren atzaparretan »
Kapital publikoa / Jose Luis Otamendi / Susa, 2014
Arnas eta hausnar Harkaitz Cano / 111 aldizkaria, 2015-02
Niaren hezur bizia biltzen duen mami sozialaren ehundura poetikoa da Kapital publikoa. Ni indartsu bezain liriko batetik mintzo da poeta oraingoan ere, baina ez da ni egolatra bat, inguruarekin eta ingurukoekin senidetzea bilatzen duena baizik, orbel eta euri usaineko eguratsarekin eta gu denok garen eguraskiloekin negoziatzeko prest dagoena, noiz samur, noiz gordin, beti hitz neurtuaren jabe, beti dotore (“nik diot/ ez garela kukuak geure izena soilik kantatzeko”). Ez dago poeta askorik poemaren arnasa Jose Luis Otamendik bezala ematen duenik, trinko eta erraz. Eta, batez ere, ez dago poeta askorik poemaren arnasa hausnar bilakatzen dakienik, hain modu naturalean.
Kapital publikoa bilduman Erlojuen mekanika hartako torlojuei beha segitzen du Otamendik: “gaur hamabost urte/ lurrean zuloa egin eta/ aita sartu genuen”; “lau milioi urte barrurako/ iragarri dute munduaren azkena/ zientzialari lagunek”. Denborari izkin egin ezin diogunez, harentzako neurgailu ezberdinak bilatzen ditu poetak bere ingurune gertukoaren eta giza biologiaren behaketatik: “bizirik nago/ eta orain noiz arte jakitea baino/ noraino jakiteak dit ardura”. Mesfidatia da emanda datorrenarekin —bere eginbeharretako bat da hori—, baina mesfidantza hori ez da kritika ezkor batean agortzen, esploratu egin nahi dizkio gaurkotasunari gordean dauzkanak: “gaur euri txikia egingo duela/ esan zuten atzo/ hala ere balizko aukeren tankera hartu nahi diot egunari.” Zelulen fatalismo ttipiaren eta unibertsoaren patu larriaren artean, poetaren ahotsak tentuz haztatzen ditu egunerokotasunaren aukerak. Giza kondizioari aurre edo gain hartzen dioten gertaerekin dituen loturak eta harremanak ikertu edo berrikusten ditu etengabe. Gorputzaren eta bidearen zikina, memoriaren laburra eta denboraren lasterra… Munduan pikor huts bat baino ez garen ebidentziaren aurrean, zera aitortzen digu: “soinak beti du ezusteko atseginen bat”. Otamendiren noizbehinkako umore dosi leun eta doiak (“ekina ezinez desegina”) ez dira sekula ispilu deformatzaileak, geure irribarre erdia osoki izoztuta itzultzen diguten ispilu egiatiak baizik.
Badira poemarioan kontzientzia azterketa sakonak (Hurre) zein kritikoak (Gaitzespenak), eta baita irakurri ondoren derrigorrezko etena eskatzen duten zirrara-eragileak ere (Jon Anzari eskainitako Murmurio halako bat alarau isil antologikoa, kasu). Hautua poema, bere aldetik, hizkuntz aukeraketaren gainean aspaldi irakurri dudan poemarik beteena da, hemendik ehun urtera ere —baldin eusten badiogu— berdin-berdin irakurri ahalko dutena abenduaren 3an.
Zuzi iraxegia
Amaia Alvarez Uria
Ainhoa Aldazabal Gallastegui
O.ten gaztaroa neurtitzetan
Arnaud Oihenart
Gorka Bereziartua Mitxelena
Ez-izan
Jon K. Sanchez
Aiora Sampedro
Pleibak
Miren Amuriza
Jon Jimenez
Ehun zaldi trostan
Ainhoa Urien
Asier Urkiza
Oroi garen oro
Beatriz Chivite
Nagore Fernandez
Jakintzaren arbola
Pio Baroja
Aritz Galarraga
Antropozenoaren nostalgia
Patxi Iturregi
Hasier Rekondo
Francesco Pasqualeren bosgarren arima
Unai Elorriaga
Mikel Asurmendi
Baden Verboten
Iker Aranberri
Paloma Rodriguez-Miñambres
Ezer ez dago utzi nuen lekuan
Itziar Otegi
Mikel Asurmendi
Dolu-egunerokoa
Roland Barthes
Asier Urkiza
Guardasol gorria
Lutxo Egia
Nagore Fernandez
Zero
Aitor Zuberogoitia
Jon Jimenez