« Bizitza hondatuak | Esker eta ezker oneko poeta »
Mula Nazrudin eta... / Ttittika Rekalt / Maiatz, 2014
Ildo bat lantzeko Aritz Galarraga / Deia, 2015-02-14
Ttittika Rekalt kazetariaren lana estimatzen dugunok —freskoa, heterodoxoa, konplexurik gabea—, espero genuen halako zerbait. Bi trajeria zituen aurretik idatzita, baiki, Oiherkorena, 2006an, eta 2009an, Belagileena. Baina kontatzeko, asmaziorako, motzerako gaitasuna igartzen genionez, bozkarioz jaso genuen eskuartean daukagun ipuin liburua. Gehienbat Mula Nazrudin pertsonaiaren ibilerak jasotzen dituena. Baina, horien aurretik, gaiaz libreago dabiltzan beste narrazio batzuk eskaintzen dizkiguna.
Mula Nazrudin, beraz, liburuko ardatz: protagonista herrialde islamiarretako ahozko literaturan, menturaldi harrigarri eta irringarri frankotan irudikatu izan dute, Lucien Etxezaharretak hitzaurretxoan dioen bezala, Pernando Amezketarra baten gisan. Orriotan, honela deskribatzen du Rekaltek hainbat ipuinetan zehar: zientzia desberdinetan trebe, filosofiako jakitateen jabe, mila mintzaira hiztun —eta ez soilik jendearenak, berdin birigarro, kurlo, ahuntz eta papantseenak ere. Labur, “jakintza kasik güzietaz düntü zela gure Mula”.
Baina inkoherentziak daude liburuan, eta ez bakarrik XIII-XV. mendeen artean kokatu ohi den pertsonaiak hegazkin bat har dezakeelako hemen. Liburu barrukoak dira, halaber, inkoherentziok: batean esaten baita Mulak ez duela seme-alabarik, aurreraxeago agertzeko alaba bat ipuin batean, eta aurreraxeago oraindik hau: “nahiz ez dügün oranokoan Mula Nazrudinen haurretaz hitz egin, jakin ezazüe, Mula, emazte, seme eta alabaz düntürik zela. Zonbat xüxen? Ez niz heben haizützen erraitera”. Lehenak konpentsatzeko otu zait pertsonaia Mula izan beharrean izan zitekeela pertsonaia asmatu bat. Zergatik ez Rekalten beraren trasunto bat, esan nahi baita trasuntoagoa, aurretik ezagun zaigun erreferentziaren batekiko loturarik gabekoa. Batez ere, aukera emango liokeelako unibertso propioago bat garatzeko. Pixka bat egin zezakeen Mularenak ez diren lehen hamar ipuin horietan —nahiz hitz egin, adibidez, euskaldun potrotipikoa dirudien Beñaten aitaz—; baina ez du erabat egiten. Eta Mularen istorioak ere ez dira guztiz interesgarriak —hara, bat, berdin-berdina, WhatsAppetik iritsi zait, liburua irakurtzen ari nintzen bitartean—. Eta iruditzen zait Rekaltek baduela ildo bat lantzeko, arras kitzikagarria izan daitekeena. FH76 izarberla zientzia-fikziozko ipuinean esaten den honen bidetik, adibidez: “hiru mila eta hogeitahamarreko üdan, Bilboko bizizaleek pastorala bat eman züen bidaje ikaragarri hau geitzat hartüz”. Bigarren taldeko inkoherentziak konpontzeko edizio lana otu zait, eta hartara konpondu ahalko lirateke liburuan zehar aurki daitezkeen akats ortotipografikoak ere.
Akaso irratirako izanik —CDa ere badakar liburuak—, paperera aldaketarik gabe ekartzeak ez duela funtzionatzen pentsa daiteke. Baina, ez dakit, Santi Leonek ere egiten du, uhinetan jaulkitzen dituenak gero idatzian jarri, eta testuek ez dute batere galtzen —noiz ez duten irabazten—. Ttittika Rekalt kazetariaren lana estimatzen dugunok, badakigu egongo dela bigarren saiakera bat.
Gizon barregarriak
Joxean Agirre
Asier Urkiza
Barbaro iraun
Louisa Yousfi
Amaia Alvarez Uria
Izotz ura
Lide Hernando Muñoz
Aiora Sampedro
Palestinaren okupazioaz eta kolonizazioaz
Perry Anderson
Irati Majuelo
Itzulerak
Miren Agur Meabe
Aiora Sampedro
...eta gauetik, euria
Fertxu Izquierdo
Jon Jimenez
Carvalho Euskadin
Jon Alonso
Asier Urkiza
Hitzak palmondo
Silvia Federici
Nagore Fernandez
Altxa, hildakoak
Fred Vargas
Ainhoa Aldazabal Gallastegui
Alderdi komunistaren manifestua
Karl Marx / Friedrich Engels
Aritz Galarraga
Maitasun kapitala
Karmele Jaio
Mikel Asurmendi
Larrosa bat Groenlandian
Iban Garro
Paloma Rodriguez-Miñambres
Jausiz
Alain Mendizabal Diaz
Maddi Galdos Areta
Hiriak eta urteak
Xabier Montoia
Irati Majuelo