susa | literaturaren zubitegia | literatur emailuak | armiarma | klasikoak | aldizkarien gordailua | basquepoetry | euskarari ekarriak

« Axolagabe | Euria, eder, hildakoen lurraldean »

Zure hatzaren ez galtzeko / Itxaro Borda / Elkar, 2014

Mundutik igarotzea Javier Rojo / El Correo, 2014-11-08

Itxaro Bordak beti erakutsi izan du sentsibilitate berezi bat poesia egiteko. Sentsibilitate hori batzuetan kontrolatu nahi lukeen uholdearen moduan aurkezten da, idazlea ahulezia erakusteko beldur izango balitz bezala, sentiberatasun hori adieraztea irakurleen aurrean defentsarik gabe utziko balu bezala. Baina sentsibilitatea hor dago, eta nolabait atera behar da, eta gainez egiten duenean, erraiak hunkitzen dituen poesia bihurtzen da. Honexegatik, alde batetik sentsibilitatea kontrolatu/ezkutatu nahirik baina bestaldetik bere kasa leher egiten duelarik, Itxaro Bordaren poesiak bi alderdi dituela esan daiteke. Hitz zakarren ondoan hitz leunak agertzen dira, minaren ondoan goxotasuna, edota bi osagaiok lotuta.

Gauzak honela, fatalitate moduko batek bideratzen ditu gizakien urratsak. Eta kontrolatzerik ez dagoen fatalitate horren aurrean poeta galduta sentitzen da, baina ez etsita. Aurre egiteko, amodioa dago, edota amodioaren oroitzapena, edota amodioaren itxaropena… amodioa ere amaitzen diren gauza horietako bat izanik. Eta gizatasuna: baztertuen aldeko aldarrikapen moduan uler dezakegu Itxaro Bordaren poesia, mendebaldeko erdigune aberatsetik baztertuta geratu direnen aldeko elkartasuna baita berea. Adierazgarria da poema hauetan zenbat toki desberdin aipatzen diren ikustea, euskalduna izateak mundukoa izatea esan nahi baitu, ezer ez zaigula arrotz alegia. Eta poemetan behin eta berriro toki desberdinak, batzuetan urrunak, aipatzen direlarik, hotelak bezalako ez-lekuen presentzia nabarmena da, mundu honetatik “igarotzea” baita gure patua. Eta, bukatzeko metrika ere aipagarri da: Bordak bertso libreak eta ahapaldi tradizionalak, kantuen letrak diruditenak eta sonetoak txandakatzen ditu.