kritiken hemeroteka

8.475 kritika

« | »

Beltzuria / Ixiar Rozas / Pamiela, 2014

Beltzuria Jose Luis Padron / Bilbao, 2014-11

Emakume bat hondartzatik paseatzen doa, zeruan txingorraren aurreko zeru beltza dago, eta itsas ertzean lasaituta, emakumeak, emakume helduak, bere ahoaren eta ahotsaren indar guztiarekin, halako batean, esaten du: “A ze beltzuria datorren!”.

Irudi horrek hitz hori ahoratzen duen unean hasten da Beltzuria (Pamiela, 2014) Ixiar Rozasen liburu kaleratu berria. Gero, idazleak irudi hori beste irudi batekin elikatuko du, eta da jadanik desagertu den ahots batena. Desagertu den ahots hori Franzisko Elizalde Xamuio etxalartarrarena da, XIX. mende bukaeran jaioa, 1921. urtean Marokoko gerrara Pasaiatik abiatua, kaleko bertsolaria eta Rozasen aitona zena.

Beltzuria ez da, ordea, emakume heldu baten istorioa, ezta bertsolari baten istorioa ere, ahotsaren espazio politikoaren eta estetikoaren gogoeta baizik, eta gogoeta hori egiteko, Ixiar Rozasek hainbat bizitza istorio eta irudi zeharkatzen ditu, edo hobe esanda, bizitza istorio eta irudi horiek idazlea zeharkatu dutelako idatzi du liburu honetan ahotsaren espazio politikoari eta estetikoari buruz.

Idazlea Etxelarrera abiatuko da honako bi gauza hauen bila: Xamuioren aztarna fisiko baten bila, eta gero beltzuria hitzaren arrastoan, desagertzear dauden hitzak bilatzera doa. Ahotsaren bilaketa horrekin, baztertua izan den ahotsaren gaia ikertzen hamarkada darama Ixiar Rozas, hain zuzen ere ahotsa, hizkuntza eta gorputzaren artean dagoen espazioa ikertzen. Orduan, liburu hau, beste urrats bat da bide luzeko bilaketa horretan.

Euskal Herriak dituen idazle interesgarrienetako bat da Ixiar Rozas niretzat. Beti izan ditut arriskutsua, bakarra, ezberdina, korrontearen aurkakoa den bere giza eta sortzaile izaerak oso gustuko, haren itzalaren jarraitzaile bizkorra izan naiz. Beltzuria liburuaren arabera, bizialdi osoko testuinguru eta egoera pertsonal, profesional zein sozial eta politikoaren oinarri sendoak ezarri dituela iruditzen zait. Zalantzarik gabe, aurreko bere lan guztien gainetik gailentzen den maisu lana, obra gailena da Ixiar Rozasen ibilbidean. Egilearen ahots funtsezkoena agertzen da Beltzurian.

Azken kritikak

Zero
Aitor Zuberogoitia

Amaia Alvarez Uria

Oihaneko ipuinak
Horacio Quiroga

Aiora Sampedro

Carvalho Euskadin
Jon Alonso

Mikel Asurmendi

Egurats zabaletako izendaezinak
Rakel Pardo Perez

Jon Jimenez

Antropozenoren nostalgia
Patxi Iturregi

Asier Urkiza

Barrengaizto
Beatrice Salvioni

Nagore Fernandez

Etxe bat norberarena
Yolanda Arrieta

Ainhoa Aldazabal Gallastegui

Lautadako mamua
Xabier Montoia

Aiora Sampedro

Berbelitzen hiztegia
Anjel Lertxundi

Mikel Asurmendi

Haize beltza
Amaiur Epher

Jon Jimenez

Coca-Cola bat zurekin
Beñat Sarasola

Asier Urkiza

Girgileria
Juana Dolores

Nagore Fernandez

Berlin Alerxanderplatz
Alfred Döblin

Aritz Galarraga

Teatro-lanak
Rosvita

Amaia Alvarez Uria

Artxiboa

2025(e)ko martxoa

2025(e)ko otsaila

2025(e)ko urtarrila

2024(e)ko abendua

2024(e)ko azaroa

2024(e)ko urria

2024(e)ko iraila

2024(e)ko abuztua

2024(e)ko uztaila

2024(e)ko ekaina

2024(e)ko maiatza

2024(e)ko apirila

Hedabideak