« Gerra txikia | Krimenen atzean »
Beltzuria / Ixiar Rozas / Pamiela, 2014
Beltzuria Jose Luis Padron / Bilbao, 2014-11
Emakume bat hondartzatik paseatzen doa, zeruan txingorraren aurreko zeru beltza dago, eta itsas ertzean lasaituta, emakumeak, emakume helduak, bere ahoaren eta ahotsaren indar guztiarekin, halako batean, esaten du: “A ze beltzuria datorren!”.
Irudi horrek hitz hori ahoratzen duen unean hasten da Beltzuria (Pamiela, 2014) Ixiar Rozasen liburu kaleratu berria. Gero, idazleak irudi hori beste irudi batekin elikatuko du, eta da jadanik desagertu den ahots batena. Desagertu den ahots hori Franzisko Elizalde Xamuio etxalartarrarena da, XIX. mende bukaeran jaioa, 1921. urtean Marokoko gerrara Pasaiatik abiatua, kaleko bertsolaria eta Rozasen aitona zena.
Beltzuria ez da, ordea, emakume heldu baten istorioa, ezta bertsolari baten istorioa ere, ahotsaren espazio politikoaren eta estetikoaren gogoeta baizik, eta gogoeta hori egiteko, Ixiar Rozasek hainbat bizitza istorio eta irudi zeharkatzen ditu, edo hobe esanda, bizitza istorio eta irudi horiek idazlea zeharkatu dutelako idatzi du liburu honetan ahotsaren espazio politikoari eta estetikoari buruz.
Idazlea Etxelarrera abiatuko da honako bi gauza hauen bila: Xamuioren aztarna fisiko baten bila, eta gero beltzuria hitzaren arrastoan, desagertzear dauden hitzak bilatzera doa. Ahotsaren bilaketa horrekin, baztertua izan den ahotsaren gaia ikertzen hamarkada darama Ixiar Rozas, hain zuzen ere ahotsa, hizkuntza eta gorputzaren artean dagoen espazioa ikertzen. Orduan, liburu hau, beste urrats bat da bide luzeko bilaketa horretan.
Euskal Herriak dituen idazle interesgarrienetako bat da Ixiar Rozas niretzat. Beti izan ditut arriskutsua, bakarra, ezberdina, korrontearen aurkakoa den bere giza eta sortzaile izaerak oso gustuko, haren itzalaren jarraitzaile bizkorra izan naiz. Beltzuria liburuaren arabera, bizialdi osoko testuinguru eta egoera pertsonal, profesional zein sozial eta politikoaren oinarri sendoak ezarri dituela iruditzen zait. Zalantzarik gabe, aurreko bere lan guztien gainetik gailentzen den maisu lana, obra gailena da Ixiar Rozasen ibilbidean. Egilearen ahots funtsezkoena agertzen da Beltzurian.
Zuzi iraxegia
Amaia Alvarez Uria
Ainhoa Aldazabal Gallastegui
O.ten gaztaroa neurtitzetan
Arnaud Oihenart
Gorka Bereziartua Mitxelena
Ez-izan
Jon K. Sanchez
Aiora Sampedro
Pleibak
Miren Amuriza
Jon Jimenez
Ehun zaldi trostan
Ainhoa Urien
Asier Urkiza
Oroi garen oro
Beatriz Chivite
Nagore Fernandez
Jakintzaren arbola
Pio Baroja
Aritz Galarraga
Antropozenoaren nostalgia
Patxi Iturregi
Hasier Rekondo
Francesco Pasqualeren bosgarren arima
Unai Elorriaga
Mikel Asurmendi
Baden Verboten
Iker Aranberri
Paloma Rodriguez-Miñambres
Ezer ez dago utzi nuen lekuan
Itziar Otegi
Mikel Asurmendi
Dolu-egunerokoa
Roland Barthes
Asier Urkiza
Guardasol gorria
Lutxo Egia
Nagore Fernandez
Zero
Aitor Zuberogoitia
Jon Jimenez