« Apirilari odola dario | Freskura atseginean »
Tractatus / Jule Goikoetxea / Susa, 2014
Erresistentziaren etika Javier Rojo / El Correo, 2014-08-02
Euskal literaturan, poesian batez ere, noizean behin topatzen gara literaturara kasualitatez bezala heldu diren idazle batzuen presentziarekin. Ibilbide profesionala literaturarekin zerikusirik ez duten arloetan aurrera eraman ondoren, ibilbide horietan jasotako eskarmentua lehengai bihurtzen zaie literatura egiteko. Hori bururatu zait Jule Goikoetxearen “Tractatus” izenburuko poema liburu hau irakurri dudanean. Idazleak bi oinarri aurkezten ditu bere poesian: bere autobiografia eta filosofiaz duen ezagutza. Autobiografia dela-eta, aitarekiko harremanak (aita, Tomas Goikoetxea zuen) mugatutako liburua dela esan daiteke, hasierako eskaintzatik liburua ixten duen azken poemaraino, aitaren figuraren itzalpean sortutako liburua dirudi-eta. Alde honetatik, gaineratu behar da liburu hau askotan politikoki oso markatuta agertzen dela, erresistentziaren poesiaren adibidea eskaintzen baitu. Eta honelako poesian ohikoak diren irudiek ere bere lekua dute, gure artean klabeak bihurtu diren irudi batzuk, hala nola lubakia, hondakina edo tabemazuloa, hemen ere agertzen baitira. Edonola ere, idazleak ezohiko bideetatik bultzatzen du liburu honetako poesia, topiko horietatik aldenduz. Jule Goikoetxearen poesiak hausnarketaren bidetik jotzen du. Begi-bistakoa suertatzen da poema hauek ez direla sentimenduen gainean bermatzen, ideien gainean baizik. Baina ideia horiek metaforizatzen dituelarik oso modu pertsonalak erabiltzen ditu, halako moduan non askotan kriptikoa gertatzen baita bertan adierazten dena. Poemek metaforen bidez kodifikatutako mezu bat aurkezten dute, baina mezu hori sortzeko erabili den kodea ez dugularik, nekez deszifra dezake irakurleak mezua eta irudiek (metaforek, sinboloek) uzten duten inpresioarekin geratu behar.
Irakurketaren ondorioa, beraz, batzuetan paradoxikoa da, poema hauek eraikitzeko hausnarketa prozesua sakona bada ere, irakurketan surrealismoa gogora ekar lezakeen irudi pilaketa baten aurrean dagoela pentsa daiteke-eta. Edonola ere, poema liburu desberdina eta ausarta eskaini du Jule Goikoetxeak.
Ttau eta biok
Joseba Esparza Gorraiz
Paloma Rodriguez-Miñambres
Zoriona, edo antzeko zerbait
Karmele Mitxelena
Asier Urkiza
Pleibak
Miren Amuriza
Nagore Fernandez
Euskaldun fededun
Pruden Gartzia
Jon Jimenez
Ezer ez dago utzi nuen lekuan
Itziar Otegi
Ibon Egaña
Amok
Stefan Zweig
Paloma Rodriguez-Miñambres
Hetero
Uxue Alberdi
Mikel Asurmendi
Itzulpena-Traducción
Angel Erro
Anjel Lertxundi
Detaile xume bat
Adania Xibli
Amaia Alvarez Uria
Zebrak eta bideak
Nerea Loiola Pikaza
Paloma Rodriguez-Miñambres
Bar Gloria
Nerea Ibarzabal Salegi
Mikel Asurmendi
Euri gorriaren azpian
Asier Serrano
Jon Jimenez
Lurpeko ezkutuan idatziak
Fiodor Dostoievski
Asier Urkiza
Gailur ekaiztsuak
Emily Brontë
Aritz Galarraga