« Apirilari odola dario | Freskura atseginean »
Tractatus / Jule Goikoetxea / Susa, 2014
Erresistentziaren etika Javier Rojo / El Correo, 2014-08-02
Euskal literaturan, poesian batez ere, noizean behin topatzen gara literaturara kasualitatez bezala heldu diren idazle batzuen presentziarekin. Ibilbide profesionala literaturarekin zerikusirik ez duten arloetan aurrera eraman ondoren, ibilbide horietan jasotako eskarmentua lehengai bihurtzen zaie literatura egiteko. Hori bururatu zait Jule Goikoetxearen “Tractatus” izenburuko poema liburu hau irakurri dudanean. Idazleak bi oinarri aurkezten ditu bere poesian: bere autobiografia eta filosofiaz duen ezagutza. Autobiografia dela-eta, aitarekiko harremanak (aita, Tomas Goikoetxea zuen) mugatutako liburua dela esan daiteke, hasierako eskaintzatik liburua ixten duen azken poemaraino, aitaren figuraren itzalpean sortutako liburua dirudi-eta. Alde honetatik, gaineratu behar da liburu hau askotan politikoki oso markatuta agertzen dela, erresistentziaren poesiaren adibidea eskaintzen baitu. Eta honelako poesian ohikoak diren irudiek ere bere lekua dute, gure artean klabeak bihurtu diren irudi batzuk, hala nola lubakia, hondakina edo tabemazuloa, hemen ere agertzen baitira. Edonola ere, idazleak ezohiko bideetatik bultzatzen du liburu honetako poesia, topiko horietatik aldenduz. Jule Goikoetxearen poesiak hausnarketaren bidetik jotzen du. Begi-bistakoa suertatzen da poema hauek ez direla sentimenduen gainean bermatzen, ideien gainean baizik. Baina ideia horiek metaforizatzen dituelarik oso modu pertsonalak erabiltzen ditu, halako moduan non askotan kriptikoa gertatzen baita bertan adierazten dena. Poemek metaforen bidez kodifikatutako mezu bat aurkezten dute, baina mezu hori sortzeko erabili den kodea ez dugularik, nekez deszifra dezake irakurleak mezua eta irudiek (metaforek, sinboloek) uzten duten inpresioarekin geratu behar.
Irakurketaren ondorioa, beraz, batzuetan paradoxikoa da, poema hauek eraikitzeko hausnarketa prozesua sakona bada ere, irakurketan surrealismoa gogora ekar lezakeen irudi pilaketa baten aurrean dagoela pentsa daiteke-eta. Edonola ere, poema liburu desberdina eta ausarta eskaini du Jule Goikoetxeak.
Zuzi iraxegia
Amaia Alvarez Uria
Ainhoa Aldazabal Gallastegui
O.ten gaztaroa neurtitzetan
Arnaud Oihenart
Gorka Bereziartua Mitxelena
Ez-izan
Jon K. Sanchez
Aiora Sampedro
Pleibak
Miren Amuriza
Jon Jimenez
Ehun zaldi trostan
Ainhoa Urien
Asier Urkiza
Oroi garen oro
Beatriz Chivite
Nagore Fernandez
Jakintzaren arbola
Pio Baroja
Aritz Galarraga
Antropozenoaren nostalgia
Patxi Iturregi
Hasier Rekondo
Francesco Pasqualeren bosgarren arima
Unai Elorriaga
Mikel Asurmendi
Baden Verboten
Iker Aranberri
Paloma Rodriguez-Miñambres
Ezer ez dago utzi nuen lekuan
Itziar Otegi
Mikel Asurmendi
Dolu-egunerokoa
Roland Barthes
Asier Urkiza
Guardasol gorria
Lutxo Egia
Nagore Fernandez
Zero
Aitor Zuberogoitia
Jon Jimenez