« Xalotasun ez inozentea | Baioneta luzeegiak »
Gernika / Patxi Ezkiaga / Erein, 1986
Gernika 1937-1987 Jose Luis Padron / Bilbao, 2007-06
Kondor Legioaren hegazkinek Gernika herria bonbardatu zutenetik 70 urte bete dira, eta mendeurrena gogoan hartzeko Patxi Ezkiagaren (Legorreta, 1943) aspaldiko liburua esnatu dut: Gernika (Erein, 1987).
“Laster berrogeita hamar urte. Poema honek orduko, gaurko eta betiko gure Herri honentzako kantua izan nahi luke, odola eta malkoa bezain samina… dirauen Haritz hostoaren berdetasuna bezain itxaropentsua”, horrela zabaltzen du liburu zoragarria Patxi Ezkiagak. José Manuel Iturrizaren marrazkiek lagunduta. 1994an berriz argitaratzen da Haize hurbila/Viento cercano (EHU/UPV) liburuan, egileak berak egindako gaztelerazko itzulpenaz eta Felipe Juaristiren sarrera aipagarriaz.
Tragedia greziarretan bezala ari da Gernika idazlana, koroaren keinuetan banakako gizakiaren tragedia kantatuz, elementu desberdinak holokausto haren oroitzapenean lekutzen. “Baina Gernikaz hitz egitean, Patxi Ezkiaga ez da ari txikizio materialez soilik, Euskal Herriaren nortasuna, identitate eta hizkuntzaren galeraz ere ari zaigu, dramatikoki, baina, era berean, esperantzaz beterik”, azpimarratu du Felipe Juaristik.
Altxerriko andreak, Etenetako gizonak, ordu mingarriak iragartzen dituzte. Koroak kexaka esaten du Gernika suntsitua. Oihartzunak garailearen aurrean makurtu beharra dagoela gogoraraziko digu. Desditxa eta zoritxarra. Gudari talde ezberdinen ahotan areagotzen da obraren tragikotasuna, hamabi urteko ume errugabearen lekukotza ekarriz kanta hasiera bakoitzera: Hamabi urte, besterik ez, begietan. Baina hor dator oihartzuna berriz ere, esperantzaren airea ekarriz bere bihotzarekin: Geu gara gintezkeenaren nahia, irautea ikurra, geroaren arrabiazko matatzaren haria, Elai Alai-ko haur guztiak dira batera mintzo direnak. Eta halaxe agertuko dira Azken Kanta izeneko poeman eskenatokira ateratzen diren Bardoa, Iratiko amoranteak, Farangorteako gizonak eta Euskaldun guztiak: Eta ostea biziko gaituk gu, Gernikako euskaldunok, historiak idatzi ez gaitzan betirako joan direnen liburuen aurkibideetan.
Horixe baita Patxi Ezkiagaren Gernika, geure geroa geure esku dagoela gogorarazten digun kanta ederra. Geure esku hori horrela egitearen lana.
Zuzi iraxegia
Amaia Alvarez Uria
Ainhoa Aldazabal Gallastegui
O.ten gaztaroa neurtitzetan
Arnaud Oihenart
Gorka Bereziartua Mitxelena
Ez-izan
Jon K. Sanchez
Aiora Sampedro
Pleibak
Miren Amuriza
Jon Jimenez
Ehun zaldi trostan
Ainhoa Urien
Asier Urkiza
Oroi garen oro
Beatriz Chivite
Nagore Fernandez
Jakintzaren arbola
Pio Baroja
Aritz Galarraga
Antropozenoaren nostalgia
Patxi Iturregi
Hasier Rekondo
Francesco Pasqualeren bosgarren arima
Unai Elorriaga
Mikel Asurmendi
Baden Verboten
Iker Aranberri
Paloma Rodriguez-Miñambres
Ezer ez dago utzi nuen lekuan
Itziar Otegi
Mikel Asurmendi
Dolu-egunerokoa
Roland Barthes
Asier Urkiza
Guardasol gorria
Lutxo Egia
Nagore Fernandez
Zero
Aitor Zuberogoitia
Jon Jimenez