kritiken hemeroteka

8.475 kritika

« | »

31 baioneta / Aitziber Etxeberria / Erein, 2007

Baioneta luzeegiak Josu Lartategi / Deia, 2007-06-01

Eleberri historikoarena, salbuespenak salbuespen, jenero debaluatua da, ondo merezita gainera; berorren irakurle gehienak jakingura historiko sakonik gabekoak dira, bai baitakite kontakizun asmatua dela, baina bestetik nolabaiteko eduki historikoa ere nahi dute, zerbait ikastea-edo alegia, osterantzean giza-harreman hutsezko istorioak irakurriko lituzketelako. Irakurle horiek (eta neronek asko eta maiteak ditut inguruan) ebaditze literario minimoa nahi dute, bai eta ere kirrinka nabarmenik gabeko bizkarrezur historikoa. Eta irakurleek minimotasuna eskatzeak idazleen minimotasuna dakar, erdipurdikerietarako arriskua. Idazle asko eta onak jausi izan dira (eta jausten) errazkeria salgarriaren tentazioan, eleberri historikoa errazegi saltzeak eleberri historikoak errazegi idaztea ekarri baitu.

Aitziber Etxeberriak, ausart jokatu guran agian, estilo-aldaketan jauzi kualitatiboa egin eta Tango urdina haren berezkotasuna, bat-batekotasuna gainditu eta Beatriz/Graziana eta Beatriz/François hirutasun zatikatu baina Beatrizek lotuaren arteko harreman intimoak testuinguru historikoan txertatu nahi izan ditu. Nire iritzian ez du aurreko opera prima gainditu, ez bada orrialde-kopuruan eta betegarri-lanean. Ehun orrialde ingurutan utziz gero eleberri gogoangarria eta iradokiorra egingo zuen. Kulebroi historikoa egin nahi zuen, agian, baina istorioak ez zuen horretarako ematen (edo akaso askoz gehiagorako ematen zuen eta berak ez du asmatu konexio egokiak behar bezala jorratzen).

Pertsonaien taxuketa hirugarren pertsonako kontalari partehartzaile eta manipulatzaile xamar batek egiten dizkigu. Batzuetan pertsonaiaren perspektiba psikologikoa bere eginez ondo moldatzen bada ere, beste batzuetan komentario erabat lekuz kanpokoak antzeman ditut (“euskaldunak saltsa guztietan daudela” bezalako ateraldiak zertara datozen ez dago ulertzerik).

Desorekak somatu ditut. Ondo lortua dago François eta Beatrizen arteko estraineko enkontrua, baina akabukoak ez nau asebete, pertsonaia desberdinak diruditelako (ala beraien garapena ote?). Françoisen gaitzak joko gehiago emango duela dirudi, baina akabuan urrezko kakalardoak eta etengabeko pentsamendu luzeek hartzen dute indarra. Grazianak ama nola ikusten duen da agian lortuena, nola uste duen zerbait ezkutatzen diola, gaixotasunen bat agian; gero, baina, Pantxika agertzen denetik Grazianaren pertsonaiak indarra galtzen du. Iruditzen zait esaldiak moztuta, kontalariaren hainbat eskuartze kenduta, pertsonaien izaerari eutsita, satorrarena hasieratik ez baizik amaierarako utziz eta argumentua trinkotuz askoz hobea izango zela, “historikoa” bezalako epitetoen beharrik gabekoa gainera.

Azken kritikak

Zero
Aitor Zuberogoitia

Amaia Alvarez Uria

Oihaneko ipuinak
Horacio Quiroga

Aiora Sampedro

Carvalho Euskadin
Jon Alonso

Mikel Asurmendi

Egurats zabaletako izendaezinak
Rakel Pardo Perez

Jon Jimenez

Antropozenoren nostalgia
Patxi Iturregi

Asier Urkiza

Barrengaizto
Beatrice Salvioni

Nagore Fernandez

Etxe bat norberarena
Yolanda Arrieta

Ainhoa Aldazabal Gallastegui

Lautadako mamua
Xabier Montoia

Aiora Sampedro

Berbelitzen hiztegia
Anjel Lertxundi

Mikel Asurmendi

Haize beltza
Amaiur Epher

Jon Jimenez

Coca-Cola bat zurekin
Beñat Sarasola

Asier Urkiza

Girgileria
Juana Dolores

Nagore Fernandez

Berlin Alerxanderplatz
Alfred Döblin

Aritz Galarraga

Teatro-lanak
Rosvita

Amaia Alvarez Uria

Artxiboa

2025(e)ko martxoa

2025(e)ko otsaila

2025(e)ko urtarrila

2024(e)ko abendua

2024(e)ko azaroa

2024(e)ko urria

2024(e)ko iraila

2024(e)ko abuztua

2024(e)ko uztaila

2024(e)ko ekaina

2024(e)ko maiatza

2024(e)ko apirila

Hedabideak