« Izendatzearen balioa | Literaturan bertan »
Hodeiak zapatetan / Mikel Etxaburu / Susa, 2014
Gu eta haiek Javier Rojo / El Correo, 2014-05-10
Euskaraz egin ohi den poesian badago eredu bat, ia estandarra. Poesia mota honetan “gu” bezala definituta agertzen den osagai bat aurkitzen dugu. Era desberdinetan osaturik aurkezten zaigu “gu” hau, baina batzuetan “ni” eta “zu” dira haren atal nagusiak. Bi elementu hauen artean harreman afektiboa, amodioa, eraikitzen da. Bestaldetik, “haiek” bezala defini daitekeen bestelako osagaia topatzen dugu, aurrekoarekin kontrajarrita. “Haiek” arrotzak dira, “gu” barruan sartzerik ez dutenak, “zuk” eta “nik ” osatzen dugun “gu” hori nolabait suntsitzeko asmoa dutenak. “Gu” afektibitatearen erakuslea den neurrian, “haiek” gaiztakeriaren esparrutzat har litezke.
Honelako oinarriak erakusten ditu Mikel Etxaburuk idatzitako “Hodeiak zapatetan” poema liburuak.
Poemak eraikitzeko, ohikoa izaten den iruditeria erabiltzen du idazleak, bi metafora nagusiren inguruan antolatuta: itsasoa eta kartzela. Begi-bistako esanahiaz horniturik agertzen dira bi irudi horiek, askatasuna eta askatasun-eza adierazten baitute hurrenez hurren. Baina bestelako konnotazioak ere aurki ditzakegu beraien erabileretan. Kartzelak errepresentatzen duen errealitate hurbilaren aurrez aurre itsasoak irudikatzen duen itxaropena dugu, oraindik ere bete ez diren desioen esparrua baita. Baina jakina, momentu batean amestutako ilusioen benetako izaerarekin egiten du topo. Kartzela inguru erasokorra izan daiteke, baina horren aurrean ilusioak eraikitzen direlarik, ilusio horiek mantentzen dituen babeslekua ere bada kartzela: “[…] badiotsut / maiteago izan dudala / ziegako pareten artean / amesten nuen herria”. Horixe esaten zaigu 74. orrialdean. Bertako poemek batzuetan neke handirik gabe irakurketa politikoa izan dezakete, ia-ia alegoriaren mugan baitaude.
Ulu egiteko bolondres bila
Harkaitz Cano
Mikel Asurmendi
Mesfida zaitez
Bea Salaberri
Irati Majuelo
Transgresioa irakasgai
Bell Hooks
Bestiak Liburutegia
Manttalingo alaba
Mikel Etxaburu
Paloma Rodriguez-Miñambres
Airemortuak
Gorka Salces Alcalde
Asier Urkiza
Haragizko mamuak
Karmele Mitxelena
Nagore Fernandez
Zoriontasunaren defentsan
Epikuro
Aritz Galarraga
Zeru-lurren liburua
Jon Gerediaga
Aitor Francos
Ez naiz ondo akordatzen
Karlos Linazasoro
Sara Cabrera
Gizon barregarriak
Joxean Agirre
Sara Cabrera
Ura ez baita beti gardena
Xabi Lasa
Irati Majuelo
Gaueko azken expressoa
Eneko Aizpurua
Ibon Egaña
Carvalho Euskadin
Jon Alonso
Aiora Sampedro
Gizadiaren oren gorenak
Stefan Zweig
Jon Jimenez