« Ibiltariaren galderak | Trama ahulegia »
Odolbildua / Josu Landa / Susa, 2002
Iluntasuna Felipe Juaristi / El Diario Vasco, 2002-09-08
Josu Landa, aspaldiko idazlea, aspaldiko “enfant terrible”a (dena dela enfant-etik gehiago zuen terribletik baino; izan ere, Josu landaren irribarrea ikusirik, nekez sinets daiteke mutilak, denbora pasa ahala are mutilago denak, gaiztotik ezer duenik), eleberria idatzi du. Edozein herritan kanpai eta ezkila joka hasteko aitzakia izango litzateke, hainbeste denboraren hondarrean Josu Landak nobelari ekin eta nobela idatzi izana, baina gurean, herri apala, herri xumea, herri arrosa, halakorik ez; gurean apaizek eta bizian santu egindakoek dute kalean, elizatik kanpo ere, intsentsu usaina eramateko eskubiderik. Eskerrak Josu landak eleberri edo nobela ona eta polita idatzi duen! Baiki.
Lau pertsonaia nagusi; Mentxu, Antonia, Santos eta Joselu; beste batzuk bigarren mailako, intriga eta misterioa, iragan ezkututik datorrena, iragan orainean argitu ez dena. Horixe eleberriaren muina. Josu Landak poliki kontatzen du historia, detaile eta xehetasunetan geldituz, xehetasun bakoitzaz gozatuz, xehetasunetan biziz, xehetasunak baitira artelan baten, edozein dela ere, mailak; goraino jotzen duten mailak. Nobelaren helburua misterioa eta intriga azkeneraino eustea denik (ez alferrik esan dezakegu Josu Landaren hau erdian dagoela, polizia nobelaren eta nobela sozialaren arteko bidean), pertsonaien iluntasuna, haiei buruz dakiguna dositan eta gutxika emateak lagundu egiten du, azkeneraino ez dezagun jakin zer diren eta zer darabilten eskuen artean; dena ez dela dirudiena, horixe ateratzen da ondorio.
Hiria ere bada, gerra osteko Portugalete, ezkerraldea edo Bilbo, giro gris eta iluna (testuan hain ongi adierazia non gristasun eta iluntasun hori kutsagarri bihurtzen baita), bizitzeko ahaleginean diharduten gizon-emakumeak, meatzariak, kontrabandistak, trafikanteak, estraperlistak. Gerra osteko giro hits ituna, noski, gerra osteko miseriak eta edertasunak, heroien lanak eta traidoreen zelatak: bizitza azken finean. Hiriko bizitza alegia, kaiola batean bezalakoa baita, nahita ere nekez irten daiteke dagoenetik. Landutako eleberria, benetan ederra.
Izena eta izana
Jon Gerediaga
Asier Urkiza
Amok
Stefan Zweig
Nagore Fernandez
Auzo madarikatua
Felix Urabayen
Jon Jimenez
Lur jota Parisen eta Londresen
George Orwell
Amaia Alvarez Uria
Olatuak sutzen direnean
Haritz Larrañaga
Joxe Aldasoro
Bisita
Mikel Pagadi
Mikel Asurmendi
Lur jota Parisen eta Londresen
George Orwell
Asier Urkiza
Eresia
Goiatz Labandibar
Nagore Fernandez
Carmilla
Joseph Sheridan Le Fanu
Paloma Rodriguez-Miñambres
Borrero txiki bat
Xabier Mendiguren
Mikel Asurmendi
Puntobobo
Itxaso Martin Zapirain
Jon Jimenez
Txori Gorri. Andre siux baten idazlanak
Zitkala-Sa
Ainhoa Aldazabal Gallastegui
Profilak (Mugetan barrena)
Amaia Iturbide
Paloma Rodriguez-Miñambres
Paradisuaren kanpoko aldeak
Bernardo Atxaga
Mikel Asurmendi