susa | literaturaren zubitegia | literatur emailuak | armiarma | klasikoak | aldizkarien gordailua | basquepoetry | euskarari ekarriak

« Haragia | Metrika saioak »

Gela bat norberarena / Virginia Woolf (Maria Colera) / Consonni, 2013

Gela bat norberarena Iraitz Ugalde / Obabako Testiguak, 2014-03-07

Azken Durangoko azokan presentzia berezia izan zuen Virginia Woolf-en Gela bat norberarena liburuak. Alde batetik, Maria Colera Intxaustik Consonniren eskutik eginiko itzulpena orduantxe argitaratu zelako. Bestalde, aldizkariko azala pintatzen zuten hitzak bertako pasarte ezagunenetariko batekoak zirelako.

Virginia Woolfek 1928an Newnham eta Girtongo Eskola Femeninoetan emandako bi hitzaldi biltzen ditu liburuak. Emakumeak, fikzioa idatziko badu, dirua eta gela propioa behar dituela dio. Ideia hori helarazi nahi die Woolf-ek bere entzuleei, mundua interpretatzeko emakumearen modua idatzita gera dadin, bere garaiko emakumeen hitzak irakur daitezen. Gizonen eta emakumeen arteko ezberdintasuna baliabideek ezarria dela dio, eta Shakespeare-en balizko arrebaren adibide kuriosoa ipintzen du, haren gaitasun berberak izanda ere, emakume jaio izate hutsak zertan amaitzera eramango lukeen irudikatuz.

Harago doa, gainera, analisia. Gizartean hartzen ditugun rolak aztertzen ditu: “Zergatik edaten zuten gizonek ardoa eta emakumeek ura?”. Gure portaeretan ezustean bezala daramagun generoaren inpronta sakon aztertzen du, “Sexu baten segurtasun eta oparotasunaz eta bestearen pobrezia eta segurtasun gabeziaz” eta horren zergatiez hausnartuz. Eta horrela iritsi da beharbada, egun, generoaren inguruko edozein lanketatan erreferentzia izatera.

Woolfek bere entzuleei opa ziena baino gutxiagorekin idatzi zuen bere egunkaria Anne Frank. Josu Zabaletak itzulia, Erein argitaletxeak berrargitaratu berri du II. Mundu Gerraren kontakizunaren zati den lekukotza hunkigarri hau. Ez zuen gela bat berea Anne Frankek. Beste zazpi lagunekin elkarbanatu beharreko ezkutalekua besterik ez zuen. Dirudun familiako alaba izateak ezin uka lagundu zionik.

Euren babesleek lepoa jokatu zuten ezkutaldi osoan zehar eta behar zuten guztia erosteko adina diru izan zuten Frank-tarrek egonaldi itogarriak iraun artean. Baina Annek bere gela propioa koadernoan idazten zuenarekin eraiki behar izan zuen. Horixe baitzen bere esparru pribatu bakarra. Inozentzia pixkanaka erantziz doazen konikak dira, Anneren izaerarako eta bizipenetarako atea parez pare zabaldu eta II Mundu Gerrako errealitatearen argazki gordina egiten dutenak, historia oraindik idazteke zegoen garaian. Beti izango ditu Anne Frankek 13 urte. Beti izango da heziketa aristokratikoko neskato lotsabakoa. Sarraski historiko baten erdi-erdian bere eguneroko bizimoduko arazoak, amorru, min eta maiteminak, izuari eta itolarriari aurre egiteko estrategiak bide batez bezala kontatzen dizkiguna.

XX. mendeko bi emakumeren ahotsak biltzen dituzten liburuak gaurkoan. Gela bat norberarena zen Woolfek bere entzuleei opa zien handiena. Ez zuen halakorik izan Frankek bere egunkaria idazteko garaian, baina, Woolfek nahiko zukeena utzi zuen historiarako, garaiko emakumeen ahotsa idatzita geratzea.