kritiken hemeroteka

8.546 kritika

« | »

Sorginak (lehen eta orain Afrikan eta hemen) / Xipri Arbelbide / Elkar, 2011

Sorginetan sinesten Javier Rojo / El Correo, 2011-06-25

Xipri Arbelbidek sorginen mundua ezagutarazi nahi du “Sorginak. Lehen eta orain Afrikan eta hemen” izenburuko saiakera honetan, eta horretarako bere esperientzia pertsonala erabili du abiapuntu moduan, zeren Boli Kostan misiolari egon zenean ikusitakoak azaltzen baititu. Magiak mundu horretan duen garrantzia azaltzen digu eta ikusiko dugu nola hango jendeak benetakotzat hartzen dituen sinestezinak diruditenak, are norberaren esperientziaren aurka daudelarik ere. Kasu honetan, norberaren esperientziak eta sinesmenak talka egiten badute, sinesmena da nagusi ateratzen dena, esperientzia sinesmen horretara egokitu behar delarik. Afrikako gertakariak kontatzen dituen atal hauek anekdota bilduma interesgarriak dira, anekdota horiek integratzeko eskema teoriko sendoa falta duela iruditzen bazait ere. Hurrengo kapituluetan Boli Kostakoak alde batera utzita, Euskal Herri kristaura biltzen ditu begiak idazleak, hemen, Europako Mendebaldean historian zehar zer gertatu zen azaltzeko. Eta ondorio nabarmen batera heltzen da idazlea: sorginetan eta magian sinestea ez da herri “primitiboetan” bakarrik gertatzen. Herrialde aurreratuetan eta hiri giroan ere halako sinesmenak baditugu. Euskal Herriaren historian ikusitakoa azaltzerakoan, adierazten zaigu sorginetan-eta sineste hori gertatu zela kristau sinesmenak oso sakonak ez zirelako. Sakonean animismoarekin lotu litezkeen sinesmen batzuk zeuden eta horien gainean kristautasuna txertatu da, baina aspaldiko sinesmen animista horiek guztiz bazterrean utzi gabe. Kristautasunak bere sinesmenen eskeman sartu zuen sorginetan-eta sinestea, baina horretarako deabruaren presentzia nabarmendu behar izan du.

Liburua bukatzeko De Lancreren idazkietan agertzen direnak aztertzen ditu Arbelbidek, hura izan baitzen XVII. Mendearen hasieran Ipar Euskal Herria sorginetatik “garbitzera” etorri zen inkisidorea. Idazlana, interesgarria gertatzen da, baina nahiko anekdotikoa lehen esan bezala. Xehetasunak bilatu nahi dituenak, istorio eta anekdotak jakin nahi dituenak, hor aurkituko du bere interesa non asetu.

Azken kritikak

Poesia guztia
Safo

Mikel Asurmendi

Josefa, neskame
Alaitz Melgar Agirre

Jon Jimenez

Oihaneko ipuinak
Horacio Quiroga

Jon Jimenez

Reset
Aitziber Etxeberria

Mikel Asurmendi

Baden verboten
Iker Aranberri

Jose Luis Padron

Gizaberetxoak gara
Mikel Urdangarin Irastorza

Jon Jimenez

Iragan atergabea
Julen Belamuno

Hasier Rekondo

Haragizko erreformak
Mari Luz Esteban

Mikel Asurmendi

Eusqueraren Berri onac
Agustin Kardaberaz

Gorka Bereziartua Mitxelena

Juana
Jon Artano Izeta

Mikel Asurmendi

Kontra
Ane Zubeldia Magriñá

Jon Jimenez

Simulakro bat
Leire Ugadi

Maddi Galdos Areta

Carmilla
Joseph Sheridan Le Fanu

Ibon Egaña

Kontra
Ane Zubeldia Magriñá

Paloma Rodriguez-Miñambres

Artxiboa

2025(e)ko abuztua

2025(e)ko uztaila

2025(e)ko ekaina

2025(e)ko maiatza

2025(e)ko apirila

2025(e)ko martxoa

2025(e)ko otsaila

2025(e)ko urtarrila

2024(e)ko abendua

2024(e)ko azaroa

2024(e)ko urria

2024(e)ko iraila

Hedabideak