« Pop-ipuinak | Abandonuaren ispiluak »
Sorginak (lehen eta orain Afrikan eta hemen) / Xipri Arbelbide / Elkar, 2011
Sorginetan sinesten Javier Rojo / El Correo, 2011-06-25
Xipri Arbelbidek sorginen mundua ezagutarazi nahi du “Sorginak. Lehen eta orain Afrikan eta hemen” izenburuko saiakera honetan, eta horretarako bere esperientzia pertsonala erabili du abiapuntu moduan, zeren Boli Kostan misiolari egon zenean ikusitakoak azaltzen baititu. Magiak mundu horretan duen garrantzia azaltzen digu eta ikusiko dugu nola hango jendeak benetakotzat hartzen dituen sinestezinak diruditenak, are norberaren esperientziaren aurka daudelarik ere. Kasu honetan, norberaren esperientziak eta sinesmenak talka egiten badute, sinesmena da nagusi ateratzen dena, esperientzia sinesmen horretara egokitu behar delarik. Afrikako gertakariak kontatzen dituen atal hauek anekdota bilduma interesgarriak dira, anekdota horiek integratzeko eskema teoriko sendoa falta duela iruditzen bazait ere. Hurrengo kapituluetan Boli Kostakoak alde batera utzita, Euskal Herri kristaura biltzen ditu begiak idazleak, hemen, Europako Mendebaldean historian zehar zer gertatu zen azaltzeko. Eta ondorio nabarmen batera heltzen da idazlea: sorginetan eta magian sinestea ez da herri “primitiboetan” bakarrik gertatzen. Herrialde aurreratuetan eta hiri giroan ere halako sinesmenak baditugu. Euskal Herriaren historian ikusitakoa azaltzerakoan, adierazten zaigu sorginetan-eta sineste hori gertatu zela kristau sinesmenak oso sakonak ez zirelako. Sakonean animismoarekin lotu litezkeen sinesmen batzuk zeuden eta horien gainean kristautasuna txertatu da, baina aspaldiko sinesmen animista horiek guztiz bazterrean utzi gabe. Kristautasunak bere sinesmenen eskeman sartu zuen sorginetan-eta sinestea, baina horretarako deabruaren presentzia nabarmendu behar izan du.
Liburua bukatzeko De Lancreren idazkietan agertzen direnak aztertzen ditu Arbelbidek, hura izan baitzen XVII. Mendearen hasieran Ipar Euskal Herria sorginetatik “garbitzera” etorri zen inkisidorea. Idazlana, interesgarria gertatzen da, baina nahiko anekdotikoa lehen esan bezala. Xehetasunak bilatu nahi dituenak, istorio eta anekdotak jakin nahi dituenak, hor aurkituko du bere interesa non asetu.
Poesia guztia
Safo
Mikel Asurmendi
Josefa, neskame
Alaitz Melgar Agirre
Jon Jimenez
Oihaneko ipuinak
Horacio Quiroga
Jon Jimenez
Reset
Aitziber Etxeberria
Mikel Asurmendi
Baden verboten
Iker Aranberri
Jose Luis Padron
Gizaberetxoak gara
Mikel Urdangarin Irastorza
Jon Jimenez
Iragan atergabea
Julen Belamuno
Hasier Rekondo
Haragizko erreformak
Mari Luz Esteban
Mikel Asurmendi
Eusqueraren Berri onac
Agustin Kardaberaz
Gorka Bereziartua Mitxelena
Juana
Jon Artano Izeta
Mikel Asurmendi
Kontra
Ane Zubeldia Magriñá
Jon Jimenez
Simulakro bat
Leire Ugadi
Maddi Galdos Areta
Carmilla
Joseph Sheridan Le Fanu
Ibon Egaña
Kontra
Ane Zubeldia Magriñá
Paloma Rodriguez-Miñambres