« Itsasoa suzko hitzetan | Ahots anitz »
Jon Miranderen gutunak, 1948-1972 / Patri Urkizu / Susa, 1995
Miranderen gutunak edo gizon baten sekretuak Joxean Agirre / Egin, 1996-03-31
Ez dut egundo ezagutu maitasun gutunik gordetzen duen gizon bakar bat ere. Alderantziz, ezagutu ditudan emakume gehienek artxibatu egiten dituzte, txukundade handi edo txikiagorekin.
Bada Kunderaren nobela bat (Maitasun barregarriak, beharbada), non protagonistak maitasun damutu baten historia kontatzen duen. Interesagarria da, ze nork ez du lotsarazten duen maitasun historiarik?
Aipatzen dugun protagonistak bereak eta bi egiten ditu emakume itsusi horri (hori baita lotsarazten duen arrazoia) idatzi zizkion gutunak nola edo hala ezabatzeko, lekuko horiek deseginez gero, iragana ere garbituko duelakoan.
Badute gutunek beste jenero literadoek ez duten gardentasun bat, pertsona bat ez baita gutunetan bezain lotsagabeki beste inon biluzten. Hori garbi asko ikusten da Susak argitara duen Jon Miranderen gutunak, 1948-1972 liburuan.
Mirande nortasun konplexu samarreko idazlea da. Kultura handikoa, poliglota, nihilista, paganoa, filonazia eta probokatzailea zen. Baina izaera aldetik misantropo, uzkur eta depresiboa izan behar zuen. Inpresio hori atera genuen bederen Parisera iritsi berritan, 1969an uste dut, Txomin Peillenen etxean afaritan ezagutu genuenean. Peillenek, afaldu eta gero, bere bidaia urrunetatik ekarritako edari susmagarri batzuk atera zituen eta segidan bien artean argitaratzen zuten Igela aldizkariaren zenbaki atzeratuak banatu zizkigun, frantses Harakiri famatuaren bidetik ateratzen zuten aldizkari heteredoxo eta probokatzailearen zenbakiak alegia euskal kulturaren itsaso barean inor probokatzea oso zaila ez zen garaiak baitziren.
Mirandek, gure harridurarako, keltiar hizkuntzaz edo erlijioaz, Nietzscheri buruz edo Euskal Herriaz sentitzen zuen iguinaz hitz egin zuen ahopeka edo juduen kontrako boutade batzuk bota zituen. Baina gizon isila zen. Kultura gehiegiz jantzitako zuberotar mutilzahar baten plantak zituen, beti uzkur eta lotsati antzean.
Orain argitara eman diren gutunotan, aldiz, erabat biluzten da eta bere sekretuak eta zauriak erakusten ditu, bereziki Ibiñagabeitia-tarAndimari idazten dizkionetan. Bere kuriositate intelektuala, bere gordinkeriak, bere umore alditan fina eta alditan zakarra, bere juduen kontrako fobiak, eta depresioak, politikari buruzko idatziak, etsipen aldiak eta beste mila zertzelada agertzen dira gutunotan, irakurlea lotsarazteraino batzuetan. Eta nik, inoiz famatu izango naizen motiborik ikusten ez dudan arren, gehiago karta bakar bat ere ez idaztea erabaki dut, bada-ezpada.
Francesco Pasqualeren bosgarren arima
Unai Elorriaga
Joxe Aldasoro
Lanbroa
Pello Lizarralde
Mikel Asurmendi
Sorginak, emaginak eta erizainak
Barbara Ehrenreich / Deirdre English
Ainhoa Aldazabal Gallastegui
Ez naiz ondo akordatzen
Karlos Linazasoro
Mikel Asurmendi
Gerezi-denbora
Montserrat Roig
Amaia Alvarez Uria
Presbiziak lagundu omen digu
Edu Zelaieta
Mikel Asurmendi
Itsaso amniotikoa
Oihane Jaka
Aitor Francos
Itzulpena-Traducción
Angel Erro
Jon Jimenez
Itzulpena-Traducción
Angel Erro
Asier Urkiza
Maitasuna eta dirua, sexua eta heriotza
Mckenzie Wark
Nagore Fernandez
Fiesta: Eguzkia jaikitzen da
Ernest Hemingway
Aritz Galarraga
Biharraren hegietan
Maddi Sarasua Laskarai
Maddi Galdos Areta
Gaueko azken expressoa
Eneko Aizpurua
Aiora Sampedro
Aingeruak eta neskameak
June Fernandez
Ibon Egaña