kritiken hemeroteka

8.522 kritika

« | »

Hostoak, Gaia eta Gau-aldaketak / Tere Irastortza / Euskaltzaindia-BAK, 1983

Tere Irastorza: gero eta poetago X.X. / Egin, 1983-10-06

Behin, Tereren lehen poema liburuari egin zion hitzaurre kurioso bezain hegalari batean, Josu Landak zera zion: Teresita gehi Zaldibia berdin Teresita: Teresita ken Zaldibia berdin Zero; Zaldibia ken Teresita auskalo. Bere ustez matematikak ez dute gezurrik esaten, baina edo guk dakizkigunak ez dute balio, edo Josuren ekuazioa faltsoa da, ez bait dugu tutik ere ulertzen. Agian, berak ere ez du guztiz ulertuko, baina hori gutxien arduratu behar diguna da; gauza da, polito geratu zitzaiola eta horkonpon. Aldiz, ez dakigu zer esango duen oraingo liburu honetaz, behar bada gauza bera, baina ez dugu uste, asko aldatu —heldu, umatu— delako Tereren olerkigintza.

Liburu honek bi zati arras desberdin ditu, edo hobeto, esanda, bikoitza da, zati bakoitza gorputz erabat askea delako bestearengandiko eta biak batera agertzea kasualitatearen fruitua baino ez da. Gaia eta gau-aldaketak izenekoa Azkue sariketara aurkeztu zuen eta bigarren gelditu, J. L. Davanten Denboraren Aroak-en atzetik, epaimahaiaren aipamen berezia merezi izan zuelarik. Tai gabe ari den itoginak tantaz tanta harria zulatzea lortzen duen modukoa denez Tere, hurrengo urtean Hostoak deritzona aurkeztu zuen sariketa berera eta oraingoan bai, oraingoan saria lortu eta berarekin datorren poza, poemak argitaratuak izango direnaren ziurtapena izatean. Aukera egokia zelakoan, argitaratu gabe geratu zena ere honekin batera egitea bururatu zitzaion eta hala egin da, liburudenden erakustokietan dagoen horren barnean Tereren bi emaitza agertzen direlarik.

Bera nor den jakiteko ez dugu aurkitzen bide egokiagorik liburuaren atzekaldean egiten duen bere buruaren aurkezpena ezartzea baino: “Zaldibian jaio nintzen 1961.eko Otsailaren 23an. Nire haurtzaroaz apenas badudan ezer gogoan. Orain euskal filologiako ikaslea naiz Gasteizen (bukatu du). Txistua ikasten hasi nintzenean suspertu zen nigan euskaldun kontzientzia. Aurretik, gaxte gaxtetatik, idazten nuen (beti, ia beti poesia). Nire lehen liburuari (Gabeziak) Premio Nacional de la Critica Literaria eman zioten. Susan idatzi ohi dut (poesia, ia beti poesia). Euskal Herriko poeten liburu antologiko batetan ere parte hartu nuen (Totromotoroen…). 1981an R. M. Azkue sarian aipamen berezia eman zioten, Gaia eta gau-aldaketak liburuari, eta 1982.ean lehen saria Hostoak deritzonari. Azken biak dituzu orain eskuartean, eta urrerantzean, zure biografia astinduko da poesia hauetan; zeu zara eta, poesia bakoitzaren egile edo desegile (bakarra)”.

Ez da erraza, ez, poema bilduma baten laburpena egitea, ikutzen dituen gaiak aipatzea eta zeozertxo gutxiago esatea ez bada. Honetaz, Tere bere barnean ari dela esan behar, estilo xume, bigun eta femenino batean, hitz jokoak eta zentzu bikoizdunak oso maitatzen dituela, eta, bertso libre eta laburren barnean, hitzen hoskidetasunari asko begiratzen diola, Hostoak izenekoan batez ere; erritmoa bizkortzeko aditzen erabilera berezia ere inportantea da. Ezina ia beti dago presente bere gaietan, horren kontrako burruka edonora zabaltzen ahaleginduz, udazkenera, maitasun etsikorretara, heriotzara, gauera, idaztera… Ez da izango, seguraski euskal poesia irauliko duen liburua, baina olerki zale eta literaturtzaleek orokorrean, une gozoak igaorko dituzte bere konpainian.

Ohitura arteza deritzogu Azkue sariketa honetan dutenari, lan-irabazleak publikatzeari, mesedegarri gertatzen delako, olerki-mailan batez ere. Oraindik astia dago aurtengoan parte hartzeko epea urriaren 31an bukatzen bait da, hartzen dituen sailak hiru izanik: Eleberria, Olerkia eta Iker-lana. Helbidea: Bilbo Aurrezki-Kutxa, Apdo. 505, Bilbo, tfnoa. 91-4167000-201.

Azken kritikak

Lur jota Parisen eta Londresen
George Orwell

Asier Urkiza

Eresia
Goiatz Labandibar

Nagore Fernandez

Carmilla
Joseph Sheridan Le Fanu

Paloma Rodriguez-Miñambres

Borrero txiki bat
Xabier Mendiguren

Mikel Asurmendi

Puntobobo
Itxaso Martin Zapirain

Jon Jimenez

Txori Gorri. Andre siux baten idazlanak
Zitkala-Sa

Ainhoa Aldazabal Gallastegui

Profilak (Mugetan barrena)
Amaia Iturbide

Paloma Rodriguez-Miñambres

Paradisuaren kanpoko aldeak
Bernardo Atxaga

Mikel Asurmendi

Iragan atergabea
Julen Belamuno

Asier Urkiza

Paziente isila
Alex Michaelides

Nagore Fernandez

Eromenaren laudorioa
Erasmo Rotterdamgoa

Aritz Galarraga

Coca-Cola bat zurekin
Beñat Sarasola

Mikel Asurmendi

Olatuak sutzen direnean
Haritz Larrañaga

Jon Jimenez

Amaieratik hasi
Naia Torrealdai Mandaluniz

Amaia Alvarez Uria

Artxiboa

2025(e)ko ekaina

2025(e)ko maiatza

2025(e)ko apirila

2025(e)ko martxoa

2025(e)ko otsaila

2025(e)ko urtarrila

2024(e)ko abendua

2024(e)ko azaroa

2024(e)ko urria

2024(e)ko iraila

2024(e)ko abuztua

2024(e)ko uztaila

Hedabideak