« Tere Irastorza: gero eta poetago | Saizarbitoriaren “100 metro”ren semantikaz ohar batzu »
Anfetamiña / Xabier Montoia / Susa, 1983
Anfetamiña-ren poemagintza Mikel Antza / Argia, 1983-11-13
Rock/Roll
Rokanrolaren inguruan bi topiko erabiltzen dira klitxe modura.
Bata, negozio itzela dela; bestea, bizitzeko modu bat dela. Biak onartzen dira kontraesanean dauden egi bezala. Egunerokotasunak adierazten eta bizierazten digun txarkeriaren salbabide bezala erabiltzen den rockak ez du gizartearen hortzetan erortzea beste erremediorik.
Xabier Montoiaren poema liburuari hasera ematen dioten bi poemak, prologo gisa ezartzen dute liburuaren “filosofia” edo “sinismena”: poetarentzat historia hasten da “David Bowiek ilea moztu zuen/ egunean”. (rokanrola). Eta istoriak kontatzeko beharrezko da “…zenbait droga, jakina” eta “…derrigorrezko tresna bakarrak/ gazteen gorputz lirain eta narritagarriak/ izaten dira” (eta sexoa).
Horrela abiatzen gara maitasun minean barrena.
Liburua hiru ataletan banatua dago, bakoitza musika talde, edo musiko bakar baten abestiko zita batekin anuntziatua.
Paisajismo urbano itogarri batetik maitasunaren magalera ihes egiten du poetak, maitasun hori altxor bezala konsideratuz, eta poeta rockeroa izanik, maitasun horren altzora doanean “edertasuna lokaztu” dezake, bere kantek bait daramate gizartearen zama eta zarama.
Drugs
Garai modernoen haseran drogek idazleengan izan duten eragina nabaria da. Drogen garrantzi hori areago da garrantzitsu rock kulturaren inguruan dabiltzanen artean. “Anfetamiña”k rockaren ikurra darama, eta orainarte poema solte batzutan antzematen zen kutsua bete-betean dakar euskal literaturara. Hori dateke agian liburu honen aportaziorik argiena. Rokanrol minez bezainbat dago droga minez egilea, eta drogen erreferentziak konporaziotan erruz erabiltzen dira, kasi arruntki. Liburuaren izenburutik hasita. “Hire ipurdiko putzak hashiseko lurrun deliziosoekin bakarrik izan ahal ditun alderatuak”. “Gau honetan/ hitz gardenezko lerro bat esnifatuko nuke”. “Opiozko goxotasunak gelditzen dira urrun”. “Belarrezko zoriona”…
Horrela, droga bidaiako lagun preziatu bilakatzen da, rock kanta bat bezala, edonon topa daitekeena. Baina ez oso argikiro poemak inspiratuz, gehiago da paisajearen beste elementu bat.
And Sex
Baina azken finean, benetazko mina edo salbabidea, maitasunarena da. Eta ez rockarena, rocka agian da autopistako deskantsu-zona bat. “Maitasuna/ gorrotoa baino iheskorragoa” dela esaten duenean poetak, badirudi tentaldi bati ihes egin nahi diola, eta rockaren errepikagarritasuna erabiltzen du bere poema kontundenteetan, batez ere negar egiteko, errepikagarritasun horrek daukan balio dramatikoa azken puntaraino profitatuz.
Isiltasun eta iluntasun artean, blues bat, rock lapurtu bat, kanta-txiki bat, “hil dezagun elkar/ sekula bukatzen ez den heriotze batez”, itxoiten igarotzen diren orduak, eta liburu osoan zehar bizimodu bat adieraztea. Hala ere, kontraesana poemetan bertan ageri da, poema samur, harrigarriki samur baten ondoren, gogortasuna dator, eta hor dabil.
Bukatzeko, nahiz eta bere bizitza rock rollak salbatu zuela esan, azken atalean agertzen diren poemak panorama guztiz gogaikarria erakusten dute. Agian “Poetak ez dira salbatuko” esaten duelako. Eta negar egin ondoren, liburua “Badut problema bat irtenbide bakoitzerako” ilun batez bukatzen delako.
Eta liburua sex-pistols-i dedikatzen dio Xabier Montoiak, rocka deusezten saiatzean beste korrote bat, punk-a, sortu zuen taldean; era berean, munstro asekaitz irensten ari den bizitzeko era berri bat.
Egileak “hitzaurrea edo”n esaten duena kopiatuz, hor bukatzen da Xabier Montoiaren poemagintzaren lehen kapitulua, hortik aurrera zer gertatu?
Zuzi iraxegia
Amaia Alvarez Uria
Ainhoa Aldazabal Gallastegui
O.ten gaztaroa neurtitzetan
Arnaud Oihenart
Gorka Bereziartua Mitxelena
Ez-izan
Jon K. Sanchez
Aiora Sampedro
Pleibak
Miren Amuriza
Jon Jimenez
Ehun zaldi trostan
Ainhoa Urien
Asier Urkiza
Oroi garen oro
Beatriz Chivite
Nagore Fernandez
Jakintzaren arbola
Pio Baroja
Aritz Galarraga
Antropozenoaren nostalgia
Patxi Iturregi
Hasier Rekondo
Francesco Pasqualeren bosgarren arima
Unai Elorriaga
Mikel Asurmendi
Baden Verboten
Iker Aranberri
Paloma Rodriguez-Miñambres
Ezer ez dago utzi nuen lekuan
Itziar Otegi
Mikel Asurmendi
Dolu-egunerokoa
Roland Barthes
Asier Urkiza
Guardasol gorria
Lutxo Egia
Nagore Fernandez
Zero
Aitor Zuberogoitia
Jon Jimenez