susa | literaturaren zubitegia | literatur emailuak | armiarma | klasikoak | aldizkarien gordailua | basquepoetry | euskarari ekarriak

« Udazkeneko lorea | Itzulerari pultsua »

Piztiaren begiak / Alberto Ladron Arana / Elkar, 2012

Krimenaren atzean Javier Rojo / El Correo, 2012-09-22

Gure artean badaude idazle batzuk intrigazko istorioak eta nobela beltzak idazteko joera daukatenak. Haietako bat da Alberto Ladron Arana. Genero beltzeko idazlea izanik, ildo horretan kokatzen da bere azken nobela, Piztiaren begiak izenburukoa. Genero honek ezaugarri oso markatuak ditu, eta gure artean ezaugarri markatu horiek behin eta berriro errepikatzen dira, honelako liburu bat irakurtzean, déjà vu delakoaren inpresioa utzita. Lehenengo eta behin, boterearen eta aberastasunaren kontrako ikuspuntua da. Nobela beltzetan krimen batekin egin behar dugu topo, eta krimen hori normalean hilketa izango da. Hilketa horren atzean, beti edo ia beti boterearekin identifikatzen diren pertsonaia batzuk agertzen dira, aberastasunak eta botereak ezinbestean beren atzean krimenaren hazia gordeko balute bezala. Eredu klasikoetatik datorkigu hau, baina idazle euskaldunok joera hau indartu besterik ez dute egiten. Nobela beltzak gure artean duen berezko ezaugarria krimena argitu nahi duen ikertzailearen izaera da. Ez da profesionala izatean (polizia, ikertzaile pribatua), arazoan nahi gabe nahastutako gizajo bat baizik, txotxongilo bat. Nobela honetan, hildakoaren senarra. Izan ere, gure artean mesfidantzaz ikusten dira boterearen seinaletzat pareka daitezkeen ikertzaile profesional horiek. Etsipen giroa da beste ezaugarri bat, pertsonaia nagusia zinismo eszeptikoan murgildurik agertzen baitzaigu, gizartean batere usterik ez duelarik. Edonola ere, nobela hau gaurko Nafarroan kokaturik dagoenez gero, idazleak inguruko errealitate politikoari dagozkion zenbait osagai ere sartu nahi izan ditu bere argumentuan, bertan kontatzen dena (itxuraz auto istripu batean hildako emakume baten heriotzaren ikerketa) gure testuinguru politikoan txertatzen baita. Zeharka bederen, indarkeria politikoak ere bere partea izango du argumentuan.

Argumentua nahasi xamarra da, honelako nobelei dagokien bezala, topikoz beterik dago, adibidez hemengo pertsonaia “gaiztoak” ohiko ereduaren adibide ikusgarriak dira, eta argumentuan, batzuetan, kulebroien ezaugarriak daudela ikus daiteke. Hala ere, aitortu behar da Alberto Ladronek oso ondo menperatzen duela eredu hau eta jakin-minez irakurtzen dela istorioa.

Argumentua garatzean tranparen bat ere badago, adibidez, informazio batzuk irakurleari ezkutatzea; baina nago denbora-pasa bilatzen duen irakurleak liburu honekin lortuko duela.