kritiken hemeroteka

8.530 kritika

« | »

Euskal harriak / Joseba Azkarraga / Alberdania, 2011

Hobera al goaz? Ibon Egaña / Deia, 2012-03-24

“Hobera al goaz?” galdetzen digu Joseba Azkarragak Euskal harriak saioaren hasieran, mugarik gabeko progresoaren ideia orain arte ia eztabaidaezina zalantzan jarriz. Euskal Herrian eta Mendebaldean hamarkada gutxitan izandako eraldatzearen balorazio kritikoa du soziologoaren liburu berriak abiapuntu eta progreso linealaren irudikapenaren ordez bestelako metafora proposatzen du: penduluarena. Mendebaldeko gizarteak azken hiru mendeetan mutur batetik bestera egin duela dio Azkarragak, eta sasoia heldu dela penduluak noranzkoa alda dezan, Modernitatearen gehiegikeriak alboratuz, eta gizarte aurre-modernoaren zenbait ezaugarri berreskuratuz (naturarekiko atxikimendua, komunitarismoa, baliabideen ustiatze arrazoizkoa…).

Tonu apokaliptiko agerikoz, krisia finantzarioa edo ekonomikoa bainoago zibilizazioarena dela defendatzen du Azkarragak, hainbat dimentsio dituena (kapitalismo finantzarioaren krisia, energiarena, elikadurarena, demografikoa, politikoa, psikologikoa…) eta azkenetan dagoena, guk ikusi nahi ala ez. Horregatik, errotiko eraldaketa eta norabide-aldaketa urgentea dela defendatuko du egileak, ezinezkoa dela sistema hau bizigarri egitea axaleko konponketak eginda (garapen jasangarria eta gisakoak barne). Liburuaren lehen erdiko etsipen apokaliptikoaren ostean, sakoneko aldaketa horrek izan beharreko norabideaz ere zenbait arrasto ematen ditu abadinarrak azken aldera, irakurleari arnasbidea ematen diotenak eta sakonera minimoko hausnarketa politiko batek aintzat hartu beharko lituzkeenak: hazkunde mugagabeari muga jarri beharra, gizarte auto-antolatuagoaren premia, bizitzaren jasangarritasuna politikaren erdigunean jartzea…

Atal labur-laburrez osatu du egileak liburua, hari narratibo-argumentatibo orokorrean bikain txertatzen diren eta aldi berean autonomia baduten dosi txikiko gogoeta motzez. Erreferentzia kultural eta literario ezagunez lagunduta idazten du Azkarragak, hizkera bera bereziki zainduz, metafora eta iruditeria oparoa baliatuz. Gogoetaren sakona ez ezik irakurketaren plazer estetikoa ere eskaintzen du beste behin ere Azkarragak, azken urteetan saiogintza dibulgatibo literarioan erakutsi duen trebetasuna berriro ere plazara ekarriz. Intentzio dibulgatibo-didaktiko horrexetan aurkitzen diot baina bakanetako bat liburuari: penduluaren irudiari jarraituz, kontrako indartsuak jartzen ditu etengabe aurrez aurre, eta hori azaldu nahi duen norabide-aldaketa sakona azaltzeko lagungarri den arren, batzuetan errepikakorra egin zait, eta inoiz gehiegizko sinplifikatzera jotzen dela iruditu zait (“askok uste izan du progresistena zela umeak masiboki aparkatzea haurtzaindegietan, txupetea eta pixoihalak daramatzatela”). Ikuspegi ideologikokotik ere baina batzuk jarriko nizkioke, horretara jarrita: kapitalaren banaketa injustuari eta klase-gatazkari nire ustez emandako leku bigarren mailakoegia, edo beharrezkoa dugun utopia eta noranzko berria diseinatzerakoan gizarte aurre-moderno euskaldun nahiz mendebaldarrari aitortzen zaion baliagarritasun (orain ere nire ustez) handiegia.

Edonola ere, krisiaren inguruko azaleko diskurtsoetatik harantzago joateko eta, batez ere, norabide berriak izan beharko lituzkeen ezaugarriez hausnartzeko eta eztabaidatzeko aparteko balioa duen tresna jarri digu Azkarragak eskura.

Azken kritikak

Zoriona, edo antzeko zerbait
Karmele Mitxelena

Ainhoa Aldazabal Gallastegui

Pleibak
Miren Amuriza

Mikel Asurmendi

Izena eta izana
Jon Gerediaga

Asier Urkiza

Amok
Stefan Zweig

Nagore Fernandez

Auzo madarikatua
Felix Urabayen

Jon Jimenez

Lur jota Parisen eta Londresen
George Orwell

Amaia Alvarez Uria

Olatuak sutzen direnean
Haritz Larrañaga

Joxe Aldasoro

Bisita
Mikel Pagadi

Mikel Asurmendi

Lur jota Parisen eta Londresen
George Orwell

Asier Urkiza

Eresia
Goiatz Labandibar

Nagore Fernandez

Carmilla
Joseph Sheridan Le Fanu

Paloma Rodriguez-Miñambres

Borrero txiki bat
Xabier Mendiguren

Mikel Asurmendi

Puntobobo
Itxaso Martin Zapirain

Jon Jimenez

Txori Gorri. Andre siux baten idazlanak
Zitkala-Sa

Ainhoa Aldazabal Gallastegui

Artxiboa

2025(e)ko uztaila

2025(e)ko ekaina

2025(e)ko maiatza

2025(e)ko apirila

2025(e)ko martxoa

2025(e)ko otsaila

2025(e)ko urtarrila

2024(e)ko abendua

2024(e)ko azaroa

2024(e)ko urria

2024(e)ko iraila

2024(e)ko abuztua

Hedabideak