« Montalbano ezagutzen | Asko esaten »
Fikzioaren izterrak / Ur Apalategi / Susa, 2010
Fikzioaren muinak dastatzeko gogoz Mikel Asurmendi / Irunero, 2012-02
Ur Apalategiren Fikzioaren izterrak igurtzi dut, berriz ere. Liburuak biltzen dituen atal guztiak —zazpi— laztandu eta jorratu ostean, “Bernardo et Ramon” —azken narrazioa— eta Azken fandangoa Buenos Airesen —lehena— igurtzi ditut berriz ere. Gainerako atalak —bost ipuin, ipuin edo— irakurriko dudan esperantzaz, hona “artaburu” horretatik “irakurri” ditudan eleak. Artaburu gisa irudikatu dut liburua, ez da inola ere adiera gutxiesgarria ordea. “Artaburua irakurtzen, nola liburua leitzen hala eleen lihoa iruten” saretzen da literatura.
Metafora bat besterik ez duzu hondar ele ale sorta hori.
Horiek horrela, liburuaren izenburua Fikzioaren izterrak ezezik, Fikzioaren ipurmasailak edota Fikzioaren bularrak izan zitezkeela pentsu dut. Funtsean, literatura eleen irun ahala sortutako metafora baita. Euskal literaturaren lurraldean elea ongi landu eta jorratu izan da joan deneko hiru hamarkadetan, badugu gure artean eleen xarma ederki asko iruten dakiten idazleak, hots. Ur Apalategi dugu diodanaren irule.
Ez diot nik bakarrik esaten. Fikzioaren izterrak liburuari esker iazko Euskadi Literatura saria jaso baitzuen Apalategik. Eta ez naiz txokolatezko bonboiaz ez izen bereko perretxikoaz ari. Ez bilatu trufarik ez isekarik nire berbetan.
Metaforarik ez beraz, hondar ele ale sorta horretan.
Izan ere, gure literaturaren izterrez ez ezik, ipurmasailez, bularrez, baita bere gorputzen beste organo zenbaitez gozatu dut nik, liburua —edo artaburua— hozkatu ahala mastekatu dudanean.
Badut ostera, bihotzerre moduko bat. Ez da betekadarik inola ere. Izan ere, artaburuko lehen eta hondar atalak bi aldiz irakurri eta aletu ondoren, beste bostak ahoratzeko eta mastekatzeko zain baitauzkat apalategian, erran nahi baita, nire platerean.
Erran nahi baitut ere, Ur Apalategik elea nola maneiatzen duen dastaturik, egile honek Fikzioaren muinak maneiatzea gustatuko litzaidakeela, literaturaren muinaren muina dastatzeko irritsa ernatu baitit. Irritsa apeta eta guraria. Literaturaren muinak diot, eta ez “gure” literaturaren muina. Fikzioaren muinak, maiuskulaz.
Aspaldiko Gauak eta hiriak gogoan, Gure Gauzak S.A. eta hizpide dudan Fikzioaren izterrak ezagutu eta barneratu ondoren, idazle honek ongi egingo luke euskal literatur leinua endogamia erortzetik “salbatzen” saiatuko balitz.
Ur Apalategiren lumak —ordenagailuak orain— eta talentuak “gure” literaturaren karaokeaz beste lurraldea jorratu eta urratu dezakeelakoan nago. Hartara, izterrez, ipurmasailez eta bularrez gainera, berezko partituraz joko lukeen berezko orkestra sinfonikoa ehun lezake Apalategik literatura beteagoa irun aldera.
Eta Fikzioaren izterrak ez da hutsala horregatik. Enkas diot. Benaz eta serio erran ere.
Airemortuak
Gorka Salces Alcalde
Maddi Galdos Areta
Mundu zitalaren kontra
Lizar Begoña
Asier Urkiza
Izotz ura
Lide Hernando Muñoz
Nagore Fernandez
Airemortuak
Gorka Salces Alcalde
Paloma Rodriguez-Miñambres
Ulu egiteko bolondres bila
Harkaitz Cano
Mikel Asurmendi
Mesfida zaitez
Bea Salaberri
Irati Majuelo
Transgresioa irakasgai
Bell Hooks
Bestiak Liburutegia
Manttalingo alaba
Mikel Etxaburu
Paloma Rodriguez-Miñambres
Airemortuak
Gorka Salces Alcalde
Asier Urkiza
Haragizko mamuak
Karmele Mitxelena
Nagore Fernandez
Zoriontasunaren defentsan
Epikuro
Aritz Galarraga
Zeru-lurren liburua
Jon Gerediaga
Aitor Francos
Ez naiz ondo akordatzen
Karlos Linazasoro
Sara Cabrera
Gizon barregarriak
Joxean Agirre
Sara Cabrera