« Poesia hirian | Arrasto baten testigantza »
Urre urdinaren lurrina / Jurgi Kintana / Pamiela, 2009
Urre urdinaren lurrina Asier Sarasua / Eibartik, 2009-12-20
Jurgi Kintana historialari eta idazlearen saiakera lana. Azpitituluak argi adierazten duen moduan, “Euskal idazle galduaren bila (1810-1940)” aritu da Kintana. XIX. mendeko korronte literarioak, euskal kulturaren eta euskararen egoera, idazle ezezagunen pistak…
Liburuak Blog komunitate honetan bertan dauka iturburua, Volgako Batelariek 2005ean idatzitako post honetan: “Gure literaturaren geroaz”. Volgalariak kexu dira euskarak ez duela maila jasoko literatur tradiziorik eta horrek eragin nabarmena daukala gure literaturan. “Gure ikasleek instituan Bilintx irakurrita zer espero dezakegu? (…) Ez dago tradizio bat jarraitzeko eta batez ere apurtzeko”.
Eta hari horri tiraka, apokrifoen aldeko aldarria egiten dute: Euskal obra apokrifoak behar ditugu! Zalduak proposamen bat ere egiten du: 1800 inguruko idazle erromantiko baten lan euskalduna berreraiki beharko genuke.
Nobela erromantikoa ez, baina poesia sinbolistaren atzetik hasiko da aztarka Jurgi Kintana. XIX. mendean idazle sinbolista euskaldun dotoreren bat izan bagenu? eta ez badugu ezagutzen?
Kintanak berak aitortzen duen moduan, galdera erretorikoa da, “Ez nuen uste ingurune potentzial horietan posibilitate teorikotik harago, ezer azalduko zenik. Asmoa gehiago zen egiantzeko aukerak pausatzea, gutxienez apokrifoen zaleei lana errazteko”.
Aitzakia hori aprobetxatuta, Kintanak XIX. gizaldiko (eta XX. hasierako) egoera kultural, sozial eta soziolinguistikoaz jardungo du, mende horretako idazleez eta lanez. 100 orrialdeko saiakera-liburu labur honek aukera ematen digu garai hura ezagutzeko, idazleen lanak ezagutzeko eta egoera sozio-kulturalaz gogoeta egiteko.
Liberal frantses euskaldunduak aipatuko dizkigu (Vinson eta Rostand), ondoren jauntxo euskaltzaleak (Abadia, Xaho eta Campion), Ingalaterrako lekukotasuna emango (Dodgson), kanpoan ikasitako euskaldunen gorabeherak azalduko (Azkue, Broussain eta Etxepare) eta EAJren inguruko mugimendu hiritar sabinista euskaldunberria aurkeztuko (Altuna, De la Sota, Errazti edo Onintze). Eta tartean, beste hainbat izen ere azalduko zaizkigu kukuka: Lauaxeta, Zaitegi, Orixe, Mirande…
Kantuak bezala, Kintanak ere Lizardi eta Rimbaud ahapaldi berean pausatuko dizkigu, XIX. mendeko euskarazko literatura ere existitzen dela aldarrikatuz. Tradizio eta mugimendu ahul eta sakabanatua, baina benetakoa eta, agian, gaur egun ere baliagarria.
Adituentzat arinegia eta azalekoa, beharbada, baina gainontzekoentzat argigarria. Jarrialdi batean irakurtzeko liburua. Erraz eta gustura irakurtzekoa, gainera.
Airemortuak
Gorka Salces Alcalde
Maddi Galdos Areta
Mundu zitalaren kontra
Lizar Begoña
Asier Urkiza
Izotz ura
Lide Hernando Muñoz
Nagore Fernandez
Airemortuak
Gorka Salces Alcalde
Paloma Rodriguez-Miñambres
Ulu egiteko bolondres bila
Harkaitz Cano
Mikel Asurmendi
Mesfida zaitez
Bea Salaberri
Irati Majuelo
Transgresioa irakasgai
Bell Hooks
Bestiak Liburutegia
Manttalingo alaba
Mikel Etxaburu
Paloma Rodriguez-Miñambres
Airemortuak
Gorka Salces Alcalde
Asier Urkiza
Haragizko mamuak
Karmele Mitxelena
Nagore Fernandez
Zoriontasunaren defentsan
Epikuro
Aritz Galarraga
Zeru-lurren liburua
Jon Gerediaga
Aitor Francos
Ez naiz ondo akordatzen
Karlos Linazasoro
Sara Cabrera
Gizon barregarriak
Joxean Agirre
Sara Cabrera