kritiken hemeroteka

8.528 kritika

« | »

Telebista antenetan atsedena hartzen dute txoriek / Fertxu Izquierdo / Alberdania, 2009

Poesia hirian Javier Rojo / El Correo, 2009-12-19

Fertxu Izquierdo idazle nafarraren bigarren poema liburua da Telebista antenetan atsedena hartzen dute txoriek izenburua duen liburu hau, Blas de Otero Bilbo Uria Nazioarteko I. Poesia Lehiaketa irabazi zuena. Poema liburu honetan idazleak hiria erabiltzen du sentimenduak azaltzeko esparru nagusi. Alde horretatik, beste zenbait poetarengan hiriaren aurrean nabaritu ohi den desegokitasunari itzul eginda, hiria sentimenduak adierazko kokagune hautatua bihurtu da poema hauetan, hori lortzeko hiria desmaterializatu behar izan badu ere. Kontuan hartu behar da euskal poeta askok, hiritarrak badira ere, ez dutela bere burua eroso sentitzen hirian sentimenduak kokatu behar dituztenean, hiria mundu erasokor baten adierazpidea izango balitz bezala, eta hiritarrak direla irudikatu nahi dutenean hiri marjinala da beraien poesian azaltzen dena. Fertxu Izquierdok ez du halako desegokitasunik agertzen hiria hautatzerakoan, baina horretarako hiria era berezian aurkeztu behar du. Bere poemetan agertzen zaigun hiri horrek ez dirudi hiri material bat, hiri idealizatua baizik, ideia moduan agertzen zaigun hiria, egiazko hiria baino gehiago. Eta inguru abstraktu horretan denbora bihurtzen da poetaren kezka nagusi. Hirian zehar egiten da bidaia, baina toki batean zehar mugitu beharrean, bikoiztutako denbora bat aurkezten zaigu halako ibilbidea egiteko.

Alde batetik, egunaren atal desberdinak azaltzen dira (egunsentia, eguerdia, arratsaldea eta gaua) eta hauen inguruan osatzen da liburuaren eskema nagusia. Baina bigarren denbora batekin ere egiten dugu topo, zeren urtaroei buruzko erreferentziek ere zeharkatzen baitute lehenengo ardatz hori. Eta denbora biak lotu nahirik bezala, hainbat txori motari buruzko aipamenak ere agertzen zaizkigu. Gauzak honela, hiria ez da leku material bat, denbora gauzaturik ikusten dugun euskarri ideala baizik. Beste era batera esateko, Fertxu Izquierdoren poesia honetan hiria benetako hiria izateari uzten dion neurrian bihurtzen da adierazi nahi duenaren euskarri erosoa. Testuinguru horretan, idazleak sinbologiaz beteriko irudi surrealistak, batzuetan oso pertsonalak diruditenak, erabiltzen ditu, eta hizkuntzaren alderdi materialena ere —hau da, hitzen soinuak— kontuan hartzen dira poemak egiteko, abstrakzioaren eta sentsualitatearen arteko oreka mantendu nahi den bitartean.

Azken kritikak

Izena eta izana
Jon Gerediaga

Asier Urkiza

Amok
Stefan Zweig

Nagore Fernandez

Auzo madarikatua
Felix Urabayen

Jon Jimenez

Lur jota Parisen eta Londresen
George Orwell

Amaia Alvarez Uria

Olatuak sutzen direnean
Haritz Larrañaga

Joxe Aldasoro

Bisita
Mikel Pagadi

Mikel Asurmendi

Lur jota Parisen eta Londresen
George Orwell

Asier Urkiza

Eresia
Goiatz Labandibar

Nagore Fernandez

Carmilla
Joseph Sheridan Le Fanu

Paloma Rodriguez-Miñambres

Borrero txiki bat
Xabier Mendiguren

Mikel Asurmendi

Puntobobo
Itxaso Martin Zapirain

Jon Jimenez

Txori Gorri. Andre siux baten idazlanak
Zitkala-Sa

Ainhoa Aldazabal Gallastegui

Profilak (Mugetan barrena)
Amaia Iturbide

Paloma Rodriguez-Miñambres

Paradisuaren kanpoko aldeak
Bernardo Atxaga

Mikel Asurmendi

Artxiboa

2025(e)ko ekaina

2025(e)ko maiatza

2025(e)ko apirila

2025(e)ko martxoa

2025(e)ko otsaila

2025(e)ko urtarrila

2024(e)ko abendua

2024(e)ko azaroa

2024(e)ko urria

2024(e)ko iraila

2024(e)ko abuztua

2024(e)ko uztaila

Hedabideak