kritiken hemeroteka

8.496 kritika

« | »

Kartzelako poemak / Joseba Sarrionandia / Susa, 2011

Sistemaren gunea Javier Rojo / El Correo, 2011-12-10

Josbea Sarrionandiak 1992an argitara eman zuen Kartzelako poemak liburuaren argitarapen berritua agertu zaigu. Hogei urteren ondoren azalez pixka bat aldatuta agertu arren (orduko hartan agertu ez zen poemaren bat gehitu da; ortografia gaurkotua), funtsean liburu bera da irakurlearen eskuetara helarazten den idazlan hau. Euskadi sariarekin gertatu denak frogatzen duen moduan, zaila da Sarrionandiaren literaturaz hitz egitea, egileak errepresentatzen duena kontuan hartu gabe. Lehenengo eta behin, zaila da zeren nahita edo nahi gabe idazleak nazio oso baten zama sorbalda gainean jaso nahi izan duela ematen baitu. Eta halako erantzukizuna onartuta, idazleak berarengandik espero den moduan jokatu behar izaten baitu. Idazlea den aldetik, berari ere zaila gertatu behar zaio onartzea bere literaturagatik baino gehiago bere biografiagatik baloratzen dutela bai bere aldekoek bai bere aurkakoek. Edonola ere, gure literatur mundu txikian tokatu zaion papera zintzo betetzen saiatzen da idazlea, eta paper hori betetzen duen neurrian bere aldekoek goraipatua eta bere aurkakoek arbuiatua izango da. Izan ere, Joseba Sarrionandia ez da idazlea, izen bat baizik, eta izen honi lotuta biografia bat, eta ibilbide horretan idazle moduan egiten dituen lanak bigarren maila batean geratzen dira. Bere liburuak asko saltzen dira, jakina, eta halaxe frogatuko da urtero bezala Durangoko azokan, baina bere liburuak erosten dituztenek benetan irakurriko dituzten ala ez beste kontu bat da.

Testuinguru honetan, berriro ere Kartzelako poemak irakurtzeko parada dugu, 80ko hamarkadan egin ohi zuen poesiaren adibidea erakusten digun liburua. Jose Maria Alvarezen eraginpean sortutako poesia zen ordukoa, epikarako joera zuena, askotan narratibo xamarra, kulturalista. Haurtzaroaren nostalgia duen poesia da berea, haurtzaroan paradisua ezkutatuko balitz bezala. Eta bere poemetan berebiziko garrantzia du bidaiekin loturik agertzen den guztiak, poemetan itsaso eta nabigatzea, zerua eta hegaztiak agertzen baitzaizkigu, ihes bidea eta beste mundu baten errepresentazioa irudikatzen dituztelarik. Honi gaineratu behar zaio poemak sortu zireneko errealitate hurbilari egiten dion erreferentzia, hori bai, Sarrionandiak ohi duen moduan, deskontestualizatua.

Garai batean marjinalitatearen aldarrikapena egin zuen idazlea gaur egun gure literatur sistemaren erdigunean kokaturik aurkitzen dugu, eroso.

Azken kritikak

Zuzi iraxegia
Amaia Alvarez Uria

Ainhoa Aldazabal Gallastegui

O.ten gaztaroa neurtitzetan
Arnaud Oihenart

Gorka Bereziartua Mitxelena

Ez-izan
Jon K. Sanchez

Aiora Sampedro

Pleibak
Miren Amuriza

Jon Jimenez

Ehun zaldi trostan
Ainhoa Urien

Asier Urkiza

Oroi garen oro
Beatriz Chivite

Nagore Fernandez

Jakintzaren arbola
Pio Baroja

Aritz Galarraga

Antropozenoaren nostalgia
Patxi Iturregi

Hasier Rekondo

Francesco Pasqualeren bosgarren arima
Unai Elorriaga

Mikel Asurmendi

Baden Verboten
Iker Aranberri

Paloma Rodriguez-Miñambres

Ezer ez dago utzi nuen lekuan
Itziar Otegi

Mikel Asurmendi

Dolu-egunerokoa
Roland Barthes

Asier Urkiza

Guardasol gorria
Lutxo Egia

Nagore Fernandez

Zero
Aitor Zuberogoitia

Jon Jimenez

Artxiboa

2025(e)ko maiatza

2025(e)ko apirila

2025(e)ko martxoa

2025(e)ko otsaila

2025(e)ko urtarrila

2024(e)ko abendua

2024(e)ko azaroa

2024(e)ko urria

2024(e)ko iraila

2024(e)ko abuztua

2024(e)ko uztaila

2024(e)ko ekaina

Hedabideak