« Beste Dekamerone tipi bat | Urrezko pipiten bila »
Atakak / Hasier Larretxea / Alberdania, 2011
Nola atera atakatik Igor Estankona / Deia, 2011-11-19
Atakeak, kateak, ateak… Larretxea itzuli da suabeago, gozo hitz eginez, zeru eta lurraren artean desegiten denaren kontzientziarekin: denok hilko gara finean. Azken bala (Point de lunettes, 2008) gatazka, krisi eta lanturuzko liburu bizia izan bazen, Atakak pausatuagoa da. Hura bihotza eskuan idatzia zen. Honakoa, eskua bihotzean.
Liburuak “dekadentziaren eta errealitatearen arteko erresto” gisa definitzen du bere burua: “Etorkizuna ziurgabetasunean ebazten dugun honetan, eta iragana erranairu kontrajarrien liskarkeria baino ez denean, poesiak arnasteko haize bera luzatu nahi digu. Mundu honetako bizitokiak labainkorra izaten jarraitzen badu, bizitza lerroetako arraila da liburua, garai bateko azulejoa, isla, argi-xafla, errauts, sugar, murru, koadrozko mantel, andere-mahats zelai artean”. Uf! Egia esan, poesia labur, detailezale eta kriptikoarekin hasten da liburua. Errealitatetik apur bat aparte, sinboloetan eta analogian bilatuz azalpenak, Larretxeak emeki-emeki giro bat eta tonu jakin bat sortzen ditu, bat-batean igarotzeko muinera. Haitiri dedikatutako poemak iragartzen du (16. or.) denbora, heriotza eta gogo-jardun sakona izango dituela irakurleak bidaide, nafarraren luma beti elegante eta estilodunaren laguntzaz: “Denbora, apokalipsi atzeragarria da, / horrenbesteko iluntasun artean / egunsentirik itzuliko ez denean”. Gogorrari kantatzen dion bezala ederrari ere egiten dio keinu Larretxeak. Gorantz egiten du zentzu horretan liburuak laster, murmurazio eta egiaren onarpen antzeko batekin: “Hauturik / ez dagoenean, / bizitza, / aukera bakarra da”.
Horrela iristen gara bigarren zatira, Hedatutako arropen tolesturak datozen atalera. Poesia zail eta bere baitan bildua da honakoa ere, baina aurrerantzean erreferentzia eta seinale gehiago datozela iragartzen digu idazleak, helduleku batzuk behinik behin marrazten ditu Larretxeak: sua, liburuak eurak, Baztan, natura, esperantza… Irudi horien bitartez iritsiko gara berriro, gozo-gozo, hasierako poesia biluz eta absolutura: “Bizitza, / oinatz azpian / isiltzerik ez den / marmarra”. Idazleak berak esana da honakoa, liburuaren izaera zirkularraz: “Badago irekiera bat, eta bukaerarekin bat egiten duen hari xingle bat, zeinak liburu osoa zeharkatzen duen. Nazioarteko gatazka bat, Baztango parajea ala poema laburra izan, deserosotasun batekin aurkituko da irakurlea (…) Urruntasun geografiko eta emozionala du iturburu liburuak. Baztango bizimodu eta parajeekin bat egin nahiak, baina beti ere, memoriaren alderditik, nostalgiatik, sustraietatik”.
Aspaldiko irudi eta sentipenek eguneroko bizitzarekin egiten dute talka Atakak poemategian, orduko Azken bala hartan gatazka politikoak egiten zuen legez. Irudi eta sentipen soilak balira, ordea, ez lukete gugan hainbesteko zirrara sortuko. Larretxeak emozioa jarri dio liburuari, transmititzen jakin du zein presente egon daitekeen ausentzia, zein bizirik heriotza, zein barruan kanpokoa, zein hurbil urrunekoa… Zein zehatza izan daitekeen inoiz gertatu ez zenaren memoria, eta nola izan gaitezkeen, zerebroko tranpetan, inoiz izan ez garena.
Ele eta hitz. Ahoz eta idatziz
Jose Angel Irigaray
Asier Urkiza
Idazketa labana bat da
Annie Ernaux
Nagore Fernandez
Bisita
Mikel Pagadi
Jon Jimenez
Hau ez da gerra bat
Mikel Ayllon
Hasier Rekondo
Feminismo zuriaren aurka
Rafia Zakaria
Jon Martin-Etxebeste
Dimisioa
Juan Luis Zabala
Mikel Asurmendi
Hetero
Uxue Alberdi
Irati Majuelo
Barrengaizto
Beatrice Salvioni
Amaia Alvarez Uria
Coca-Cola bat zurekin
Beñat Sarasola
Patxi Larrion
Etxe bat norberarena
Yolanda Arrieta
Jon Jimenez
Zebrak eta bideak
Nerea Loiola Pikaza
Nagore Fernandez
Zoo
Goiatz Labandibar
Asier Urkiza
Hetero
Uxue Alberdi
Joxe Aldasoro
Euri gorriaren azpian
Asier Serrano
Paloma Rodriguez-Miñambres