kritiken hemeroteka

8.496 kritika

« | »

Biodiskografiak / Iban Zaldua / Erein, 2011

Bertutearen arriskua Aritz Galarraga / Deia, 2011-11-05

Saiakera bat —Animalia disekatuak, 2005—, nobela bat —Euskaldun guztion aberria, 2008—, eta artean argitaratutako ipuin antologia baten ondotik —Ipuinak. Antologia bat, 2010—, genero kuttuna duen ipuingintzara bueltatu da Iban Zaldua. Argitaratu duen azken liburuan, Biodiskografiak izenarekin, 39 narrazio labur-labur bildu ditu, ezberdinak oso euren artean. Baina elementu batek lotzen ditu komunean: guztiek ere hitz egiten dute disko bati buruz. Zeharka batzuetan, bete-betean beste batzuetan, ipuin bakoitzean eta guztietan agertuko zaigu musika talderen baten disko bat, kronologikoki gainera, argitaratze dataren arabera sailkatua: hasi The Beatlesen Revolver hartatik, Paul Wellerren 22 Dreams honetaraino.

Orain arte esandakoekin, batek pentsa dezake musika zaleentzako liburua dela Zalduarena, egun eta gau musikaz aritzen diren lagun horientzako kapritxoa. Eta ez, idazten ari zaizuen hau, esaterako, ez da inondik ere musikofiloa. Musika entzun bai, baina gaiaren gaineko hizketa gaiak bi minuturen buruan urtzen zaizkio. Eta berdin gozatu du narrazio hauek irakurtzerakoan, Zalduak bere-bereak dituen eta maisuki lantzen dituen tasunak biltzen dituelako: gizaemeen arteko harremanak, bikote kontuak, familiakoak, lagun artekoak harrapatzeko duen abilezia; gaur egungo garai hutsal, gris, horizonte, anbiziorik gabea marrazteko ahalmena; pertsonaia ziniko, eszeptiko, ekidistante, euskal arazoaz nekatua osatzeko gaitasuna, Natura hila ipuinean, esaterako, egiten duen gisara. Egia da, oso ohikoa duen beste elementu bat, ipuinaren momenturen batean —bukaeran nagusiki—, ipuinaren logikari ematen dion buelta hori, irakurlearengan sorpresa eta harridura eragiten duena, behartuegi egin zait kasuren batean.

Kaputxadun bahitzaileen amarrua, adibidez, Epea izeneko ipuinean edota soldadu estatubatuarrena, Jamilahko bidea izenekoan, nabarmenegiak iruditu zaizkit harridura bilatze horretan. Baina, beste hark esango lukeen moduan, oker txiki garrantzi gabeak lirateke horiek, gehien-gehienetan ondo funtzionatzen baitu kontuak. Bigarren eskuko biniloen dendan ipuinean, kasurako, aipagarria da bukaerarako lortzen den efektua.

Noski, musikaren kontua dago. Esan dut lehentxeago, bereziki musika zalea izan ez eta ipuinok lasai ederrean zukutu daitezke. Are gehiago, musika zale ez garenontzat musika entzuteko, zehatzago, pop musika batez ere anglosaxoia entzuteko gonbita ere bada ipuin bilduma hau, 39 album dituen diskografia bat, generoan muturra sartzeko gida ez makala. Disko guztiak, noski, ez dira ondo uzten, batzuk hobe izango dugu bilatzen ez hastea ere, baina pista posible batzuk ematen dizkigu, ibilbide posible bat. Poparen mundu hori ezagutzen duenak gogotsu eztabaidatuko duena.

Baina, bertutetzat dudana, arrisku ere izan daitekeela iruditzen zait: ipuin bilduma berez maila altukoa dena, apriorismoak genero jakin batekin sailkatzea, musikaz ari diren liburuen apalera kondenatzea. Eta ez, Etorkizuna, orain artean Iban Zalduaren ipuin bildumarik biribilena denaren maila bertsuan jarriko nuke nik, ondo-ondoan ez bada —osoagoa zen hura—, gertu bai. Bestela esanda, orain urtebete argitaratutako antologia hartan leku izango luketela hemengo ipuin batzuek baino gehiagok.

Azken kritikak

Zuzi iraxegia
Amaia Alvarez Uria

Ainhoa Aldazabal Gallastegui

O.ten gaztaroa neurtitzetan
Arnaud Oihenart

Gorka Bereziartua Mitxelena

Ez-izan
Jon K. Sanchez

Aiora Sampedro

Pleibak
Miren Amuriza

Jon Jimenez

Ehun zaldi trostan
Ainhoa Urien

Asier Urkiza

Oroi garen oro
Beatriz Chivite

Nagore Fernandez

Jakintzaren arbola
Pio Baroja

Aritz Galarraga

Antropozenoaren nostalgia
Patxi Iturregi

Hasier Rekondo

Francesco Pasqualeren bosgarren arima
Unai Elorriaga

Mikel Asurmendi

Baden Verboten
Iker Aranberri

Paloma Rodriguez-Miñambres

Ezer ez dago utzi nuen lekuan
Itziar Otegi

Mikel Asurmendi

Dolu-egunerokoa
Roland Barthes

Asier Urkiza

Guardasol gorria
Lutxo Egia

Nagore Fernandez

Zero
Aitor Zuberogoitia

Jon Jimenez

Artxiboa

2025(e)ko maiatza

2025(e)ko apirila

2025(e)ko martxoa

2025(e)ko otsaila

2025(e)ko urtarrila

2024(e)ko abendua

2024(e)ko azaroa

2024(e)ko urria

2024(e)ko iraila

2024(e)ko abuztua

2024(e)ko uztaila

2024(e)ko ekaina

Hedabideak