kritiken hemeroteka

8.530 kritika

« | »

Bere aitaren alaba / Anne Berest (Jon Muñoz) / Alberdania, 2011

Familia arteko errak Beñat Sarasola / Berria, 2011-04-24

Anne Berestek lehenengo nobela Seuil argitaletxe entzutetsuarekin argitaratzea lortu eta Goncourt sariko lehenengo nobela saileko finalera iritsi zen. Beste zenbait sari ere irabazi ditu Bere aitaren alaba-k, eta esan dezakegu, hala, denbora gutxian arrakasta nabarmena erdietsi duela. Azken boladan Alberdania argitaletxeak euskal literaturako mugak gainditu nahi dituela dirudi, espainolezko itzulpenen merkatuan sartuz. Patricia Parry, Abdela Taia eta Lydia Flemen itzulpenak dira horren testigu. Orain Beresten aldeko apustua egin du, eta aurrekoekin egin bezala, euskarara ere ekarri digu liburua.

Familia ospakizun ohiko horietako bik egituratzen dute liburua. Hastapenetan, ahizpa zaharrenaren, Ireneren, urtebetetzerako elkartzen da familia eta nobelaren garapen guztia eragiten duen eztanda jazotzen da bertan. Kontakizunaren amaiera aldeko Gabon Gaueko afarian gauzatzen da arestiko eztandaren azkentzea. Berestek familia bilkura zenbaitetan deseroso eta aspergarri horiek hartu ditu familia baten usteltasuna adierazteko elementu nagusi gisa. Aita, bere bikotekide Catherine eta hiru alabak —Irene, narratzailea eta Charlie— dira pertsonaia nagusiak eta elkarren arteko ezinikusi, gorroto eta enparauetan sakontzen du narratzaileak. Heriotza, adulterioa, haurdunaldi ustekabekoak, aitatasun zalantzazkoak… testuinguru dorpe horretan ehuntzen du Berestek istorioa.

Liburuaren elementu azpimarragarrienetako bat narratzailearen kontamoldea da dudarik gabe. Hoztasun eta lehortasun apartekoaz idatzita dago, samurtasunari zirrikitu eskasena ere utzi gabe. Aipatutako bi eztanda horiez landa, pertsonaien arteko errak bridatuta egiten du aurrera, halako tristura sor batean. Gupidagabea da narratzailea, uneren batean kasik bihozgabea irudituko zaiguna. Batez ere aitarekin: “Hori jaten dugu Epernayko afari bakoitzean, aitarentzat hori baita lehenengo platerik gustukoena. Horretan pentsatze hutsak goragalea ematen dit”. Baina ezezagunekin ere errukigabea da: “Charlieren gonbidatua, argazkiak nola errebelatzen diren esplikatuz gu ederki aspertu ondoren, egongelako liburutegiko liburuei begira dago. Bazeukan besteei mahaia jasotzen laguntzea, baina, horren ordez, axolagabetasunez begiratzen die gure aitaren liburuen izenburuei”. Istorioaren momentu batetik aurrera Ireneren amorrua da esplizituen azaltzen zaiguna, baina horiek baino bortitzagoak dira narratzailearen esanak, besteak beste deskribapen fisikoei dagokienez: “Hiru umeak, bostetik hamabi urtera bitartekoak, izugarri itsusiak dira. Ezpainak finegiak, kopetak sartuegiak, kokotsak txikiegiak. Zertaz kexa daitezkeen galdetzen dutenen begirada oinazetuarekin. Denak, amak eta umeek, jantzi marradunak dituzte, zerbaitek preso hartu izan balitu bezala”.

Nobelaren laburrak —112 orrialde— laguntzen badu ere, batez ere kontamolde lehor honek lortzen du istorioaren tentsioa bukaera arte ongi mantentzea. Bere laburrean, irakurketa intentsua da oso, sarritan min ere egiten duena. Egungo gizarte eta familia ereduen disekzio ankerra eskaintzen digu Berestek, zenbaitetan besteak beste Hanif Kureishi edo Michel Houellebecqen zenbait gauza gogorarazten dizkiguna. Ez nintzateke harrituko gure artean inor Eider Rodriguezen literaturarekin akordatuko balitz.

Merkatu-lege eta argitaletxeen negozioarekiko guztiz miopea naizela kontuan izanik, ezin esan apustu ona egin ote duen Alberdaniak. Baina hala nahiko nuke, literatur maila altuko liburu berri bat ekarri baitigu Bere aitaren alaba-rekin.

Azken kritikak

Zoriona, edo antzeko zerbait
Karmele Mitxelena

Ainhoa Aldazabal Gallastegui

Pleibak
Miren Amuriza

Mikel Asurmendi

Izena eta izana
Jon Gerediaga

Asier Urkiza

Amok
Stefan Zweig

Nagore Fernandez

Auzo madarikatua
Felix Urabayen

Jon Jimenez

Lur jota Parisen eta Londresen
George Orwell

Amaia Alvarez Uria

Olatuak sutzen direnean
Haritz Larrañaga

Joxe Aldasoro

Bisita
Mikel Pagadi

Mikel Asurmendi

Lur jota Parisen eta Londresen
George Orwell

Asier Urkiza

Eresia
Goiatz Labandibar

Nagore Fernandez

Carmilla
Joseph Sheridan Le Fanu

Paloma Rodriguez-Miñambres

Borrero txiki bat
Xabier Mendiguren

Mikel Asurmendi

Puntobobo
Itxaso Martin Zapirain

Jon Jimenez

Txori Gorri. Andre siux baten idazlanak
Zitkala-Sa

Ainhoa Aldazabal Gallastegui

Artxiboa

2025(e)ko uztaila

2025(e)ko ekaina

2025(e)ko maiatza

2025(e)ko apirila

2025(e)ko martxoa

2025(e)ko otsaila

2025(e)ko urtarrila

2024(e)ko abendua

2024(e)ko azaroa

2024(e)ko urria

2024(e)ko iraila

2024(e)ko abuztua

Hedabideak