« 3 Mariak | Ilunpean dagoena »
Fikzioaren izterrak / Ur Apalategi / Susa, 2010
Fikzioaren errealitatea Juan Ramon Makuso / El Diario Vasco, 2011-04-08
Garratza da errealitatea. Aurrean daukaguna ezin da ukatu, nahiz eta askotan saiatzen garen gure eguneroko errealitatea mozorrotzen. Batzuetan ez dugu nahi izaten aurrez aurre daukagunari kosk egitea. Eta literatura fikzioa den heinean, fikzio horrek gainditzen du fikzionatzen ari garena. Ur Apalategik bere Fikzioaren izterrak, zazpi ipuinez osatutako liburuan, bere ibilbide literarioaren hainbatetan jorratu duen gaia, berriro lantzen du: euskal literaturen, miseriak?, topikoak?, ezinak? Eta honekin batera ere, maitasunezko historiak.
Komunean ezaugarri bat dute ipuin hauek, gaia lantzerako orduan, garraztasuna eta ironia agertzen dira ia ipuin guztietan, eta honek egilearen alde jokatzen du, estilo baten hari sendo bat erakusten baitu. Baina fikzioak errealitatea oso hurbil uzten du, nahiz eta egileak berak hori ezkutatu nahi duen, batzuetan muturreko egoerak erakutsiz: “Saizarbitoria. Izen luze, ahoskagaitz eta gogoraezina (…) Gaizki saldu zatekeen Espainiako merkatuan, edo kritika txarrak izan zituzkeen. Beharbada euskal arazoa zen oztopo, autorea terroristengandik hurbilegi zegoelako edo. Auskalo”. Fikzioa eta errealitatearen arteko dialektika horretan, badira ipuinak oso ongi bideratzen dutenak bere ibilbidea, nahiz eta batzuetan, historia, tramaren taxutzeak, luze egiten den, narrazioaren kalterako. Bestalde esan behar da ez dela erraza jokatzea Apalategi jolasten ari den eremuan, eta hau bere alde dago, hitzaren bitartez ezkutatzen baitu errealitatea, jolas bat bihurtuz bere ariketa. Irakurleak aurkituko ditu, ipuin sorta hauetan, ironia bide, literaturaren eta mundu afektiboaren une dibertigarriak, pasadizo xelebreak, gizakiaren une miserableak… Eta badira ipuinak amaiera konplexua dutenak. Idazlea ongi profitatzen da honetaz, abilezia erakutsiz.
Kangaroo
Martin Etxeberria
Maddi Galdos Areta
Cayo Hueso
Oihane Amantegi Uriarte
Irati Majuelo
Arrain hezur bat eztarrian
Olatz Mitxelena
Asier Urkiza
Erresistentziarako gorputzak: bollerak
Eva Perez-Pons
Nagore Fernandez
Zeozer gaizki doa
Beatriz Chivite
Hasier Rekondo
Kangaroo
Martin Etxeberria
Jon Martin-Etxebeste
Humanitatearen une gorenak
Aritz Galarraga
Mikel Asurmendi
Ura saltoka
Juan Kruz Igerabide
Irati Majuelo
Barbaroak eta zibilizatuak
Ibai Atutxa
Amaia Alvarez Uria
Su festak
Jon Urzelai Urbieta
Jon Martin-Etxebeste
Argialdiak
Miriam Luki
Asier Urkiza
Alexander Wolfen mamua
Gaito Gazdanov
Nagore Fernandez
Nire bizitza ni barik
Oskar Gaztelu Bilbao
Mikel Asurmendi
Alaska
Castillo Suarez
Ibon Egaña