susa | literaturaren zubitegia | literatur emailuak | armiarma | klasikoak | aldizkarien gordailua | basquepoetry | euskarari ekarriak

« Sarri apostolua eta inoiz euskalgeisha | Haikuari errepasoa »

Lotsati, ilunpetik argira / Lotsati - Gurutz Sarasola / Alberdania, 2010

Ezezagunari aitorpena Juan Ramon Makuso / El Diario Vasco, 2011-02-04

Ez da erraza ibiltzea, urratsak ematea, gurdiak marraztutako marretatik at. Are gehiago, zure bizitzaren amaieraren gidoia idazten baduzu. Abert Camusek bere Sisyforen mitoa liburuan hauxe zioen: “Filosofi problema benetan serios bakarra dago: suizidioa, hain zuzen”. Gurutz Sarasola Martinez Lotsati poetak, bere bizitzan hautu hori egin zuen, eta agian bere garaiko gizarteak ez zion hori onartu ez eta errespetatu. Alvaro Rabellik Ilunpetik argitara saiakeran Itsasondoko Lotsati poetaren olerkigintza (1935-1936) aztertu du; guztira hogeita bost poema dira, eta bere bizitzaren inguruko nondik norakoak agerian geratzen dira, tartean, arestian aipatu dugun gertaera. Bere buruaz bestearen pasadizoa bere gazte aroan suertatu zen, hogeita bat urte bete gabe zituelarik, eta bere poesia bere bizitzako azken hilabetetakoa da. Ez dugu esango poeta malapartatua izan denik, baina bai ezezaguna. Bere poesia kokatzerakoan, hasteko, esango genuke, bidenabar, Lizardi eta Lauaxetaren arrastoetatik datorrela. Bere poesian edozein poetek jorratu duten gaiak agertzen dira, hala nola, maitasuna, existentzialismoaren aztarnak , aberria —eta hemen antzeman daiteke aranismoaren eragina—, “Zeru goi ortatik / Jetxi Sabiñ lurrera, / Zure bearra degu ta / Jetxi Sabiñ lurrera, / Ez gaitezen jun… / Ez gaitezen jun leizera”. Ez dugu esango punta-puntako poesia idatzi zuenik, baina bai baduela Lotsatiren poesiak erakargarria egiten duen zerbait. Beharbada bere ezinegona, baita ere bere heterodoxia, gaiak jorratzerako orduan. Adibidez, antzeman daiteke bere desamodioa maitasunaren gaia lantzerakoan, “Ezin bazaitut maitatu benetan / Maitatuko zaitut ametsetan, / Begiak itxi eta / Egongo naiz zurekin izketan. / Egongo baziñake bezela / Nerekin zeruetan”. Liburuak euskal literaturari ekarpen bat egiten dio.