kritiken hemeroteka

8.535 kritika

« | »

Hiri gorritik / Asier Serrano / Elkar, 2010

Hirimortua Javier Rojo / El Correo, 2010-11-06

Euskal literaturan orokorrean, baina bereziki euskal poesian, hiriarekiko jarrera kontraesankorra agertu ohi da. Euskal Herria deitzen dugun hau batez ere hiriz osatuta dago, eta euskal idazleen esparru naturala hiria dela esan daiteke. Baina, bestalde, euskal literaturak zailtasunak dauzka toki eroso bat aurkitzeko esparru horren barruan. Are nabarmenagoa da hau poesian. Agian tradizioaren zama izango da, zeren Lizardiren itzala luzea baita oso, baina poetak askoz erosoago aurkitzen dira beren poemak naturalezaren erdian kokatzen dituztenean, hirigune batean kokatzen dituztenean baino. Ondorioa poetok hiriaz ematen duten irudian nabarmentzen da. Ildo honetan kokatzen da Asier Serranoren poesiaren azken emaitza, Hiri gorritik izenburu enblematikoa dena. Hiriaz ematen den irudia hondamendiarekin loturik dago. Hondakinak, herdoilak jandako esparrua da hiria, hirimortua, inguru erasokorra azken finean, eta poetak bere burua finkatu behar du halako inguru baten aurrean. Hiria ez da zabaltzen den lekua, ez da ikusten progresoaren gunea izango balitz bezala, progresoaren ondokoa baita, progresoak bide bazter utzitako zaborraren kokagunea. Halako esparru batean poetaren jarrera nekea eta tristura sufritzen duenaren jarrera baizik ezin daiteke izan. Izan ere, hiriak subjektuak deserrotzen ditu, umezurtz utzita. Hiria modernitatearen metaforatzat hartzen badugu, euskal literaturak modernitatean egokitzeko dituen arazoak ikus ditzakegu jarrera honetan: hiria, halabeharrez, euskal literaturaren inguru deserosoa da.

Edonola ere, Asier Serranoren poesian agertzen den hiria ez da zehatza, ezin dugu ezagutzen dugun hiri konkretu batekin lotu eta gehiago da ideia orokor baten errepresentazioa benetako tokia baino. Beste aldetik, haren poesian ez dira falta gerrari buruzko aipamenak. Gerra hau ere zehaztugabea da, eta existentziaren metafora bihurtuta ikusten dugu bere poesian. Eta existentzia gerra bada, hiria kanposantua bezalako ez-leku bihurturik agertuko zaigu. Hau adierazteko poetak batzuetan surrealismoa gogora ekartzen duten irudi batzuk erabiltzen ditu, askotan ironikoak, eta noizean behin umore beltza erakusten dutenak. Eta leloaren errepikapenak ere agertzen dira bere poemetan, musika-letrei zordun.

Poema liburuak ohiko bidea erakusten du, baina horrexegatik izan daiteke interesgarria, gure mugak nabarmentzen ditu-eta.

Azken kritikak

Kontra
Ane Zubeldia Magriñá

Jon Jimenez

Simulakro bat
Leire Ugadi

Maddi Galdos Areta

Kontra
Ane Zubeldia Magriñá

Paloma Rodriguez-Miñambres

Patrizioak eta plebeioak
Kepa Altonaga

Mikel Asurmendi

Turismo hutsala
Fito Rodriguez

Asel Luzarraga

Zoriona, edo antzeko zerbait
Karmele Mitxelena

Ainhoa Aldazabal Gallastegui

Pleibak
Miren Amuriza

Mikel Asurmendi

Izena eta izana
Jon Gerediaga

Asier Urkiza

Amok
Stefan Zweig

Nagore Fernandez

Auzo madarikatua
Felix Urabayen

Jon Jimenez

Lur jota Parisen eta Londresen
George Orwell

Amaia Alvarez Uria

Olatuak sutzen direnean
Haritz Larrañaga

Joxe Aldasoro

Bisita
Mikel Pagadi

Mikel Asurmendi

Lur jota Parisen eta Londresen
George Orwell

Asier Urkiza

Artxiboa

2025(e)ko uztaila

2025(e)ko ekaina

2025(e)ko maiatza

2025(e)ko apirila

2025(e)ko martxoa

2025(e)ko otsaila

2025(e)ko urtarrila

2024(e)ko abendua

2024(e)ko azaroa

2024(e)ko urria

2024(e)ko iraila

2024(e)ko abuztua

Hedabideak