« Zoriontsu gara? | Testigantza umil bezain sakona »
Bitsa eskuetan / Miren Agur Meabe / Susa, 2010
Erreskadan idatzia Igor Estankona / Deia, 2010-10-16
Erreskadan idatzia, geldo eta geldiezin, Miren Agur Meabek Bitsa eskuetan utzi digu testamentu baten antzera, berrogeita hamar urte betetzeko puntuan dagoen sasoian, non atzera begiratu eta akatsak ikusten dituen, aurrera begiratu eta amildegia, poza, tristura, bizitza. Amaieratik hasiko gara, liburu intentsu hau laburtzen duen azkeneko 90. orrialdetik: “Nire itzalak ez nau ukatuko. Poesiak maite nauela dirudi. Koaderno hau itxi dut 2010eko uztailaren 4an, 20:50etan, igandearekin. Min itzela dut eskuetan”. Min hori ez da, ordea, lapitzarena, ezpada aitorpenena, mamuekin egotearena, eta sentitzearena. Liburuaren laburpen on bat gura baduzu, irakurle, ireki 37. orrialdetik eta irakurri zer dioen, liburuan hain ugariak diren zitetako batean, Jose Hierrok: “Gauza orok darama bere baitan hilobia. / Beharrezkoa da jaustea/ larri zauriturik borrokan. / Asko maitatzea. / Asko sentitzea. Ilargia ikustea / gorantz egiten gau askotan / arima ilunpean duzula”. Asko maite duenak asko sufritzen du, baina barruak lasaiago izan ohi ditu, erdi maitatuz bere burua erdi babestuz dabilenak baino. Meabek lotsak gorritzeko moduko lotsa ona darabil. Liburu autentikoak izan ohi dira bereak, eta Bitsa eskuetan mikatz hau ere aurreko Oi, hondarrezko emakaitz (1999, Labayru) eta Azalaren kodea (2000, Susa) bezain ausarta da.
Batetik, gauzarik barrukoenen deskripzioak dakartza —etxea, gorputza, pertsona maitatuen zaintza…— eta, bestetik, zabalera amestuen falta dauka idazleak —itsasoa, hiriak, askatasuna…—. Galera eta irabazteari buruzko poemario itzel honetan denboraren diktadurari ihes egiten dio idazleak, onarpen lasai baten bitartez. Gaztaroa, maitasuna eta seme-alabak joan doazenean ere, plazer sakon bat lor baitezake pertsonak, beste era bateko gaztaro, maitasun eta seme-alabetan. Eta kontsolamendua bila dezake idazkuntzan. Horregatik Bitsa eskuetan ez da ilargiari ahausika dabilen txakurrarena, ez da lekurik aurkitu ezinik dabilen kaleko galduaren oihua. Bitsa eskuetan da edertasunari egindako kantua, uteroan pilatzen diren disgustu guztien kontrako aringarria. Bitsa eskuetan da pertsona hobea izateko gogoa eta onarpen malenkoniatsu bat bizitzarena.
Miren Agur Meabek ezagutzen du poesiaren teknika eta sano tonu gozoa lortu du, liburuari batasuna ematen diona. Batzuetan gogorrak dira esaten dituenak eta beste batzuetan nahikoa zaio baratzeko landareetan begirada pausatzea poesia egiteko, baina orokorrean ideia oso garatuak eta amaiera itxiak proposatzen dizkigu, gaia eta tesia eta ikuskera inposatuz. Amaiera irekiegia duten poemetan —berbarako, 727. gelako besaulkia— ez da ondo moldatzen, baina itxietan, osoetan, perfektuetan, perfektua da. Horregatik gozatu dut bereziki liburuaren azken zatia, Gaua eta gatzaren erritmo ikaragarriarekin hasten dena.
Bitsa eskuetan honetan murgiltzeko, autopurifikazio ariketa honi aurre egiteko, pribatua hain publiko egiten duen Miren Agur Meaberen idazkera ulertzeko ez da ahalegin berezirik egin behar. Hasiera eta amaiera bako poesia da, kontatzen duena baino harago doana: sentsazioen poesia. Egunon, eguna zioen Anna Akhmatovak ere, zer ekarriko zuen jakin aurretik. Akhmatovaren pertsiana zuria bezain zuri daude orrialdeok ere; orrialde zuriak dira elur zuriaren gainean, denon bizitza kontatzen dutenak Lekeitioko idazle baten bizitza kontatzen duten bitartean.
Baserria (h)uz(s)ten
Oskar Gaztelu Bilbao
Maddi Galdos Areta
Animalia domestikoak
Esti Martinez
Irati Majuelo
Ni ez naiz hamalau
Karlos Linazasoro
Hasier Rekondo
Ura saltoka
Juan Kruz Igerabide
Jon Martin-Etxebeste
Oso latza izan da
Xabier Mendiguren Elizegi
Mikel Asurmendi
Su festak
Jon Urzelai Urbieta
Jon Jimenez
Azpimarrak
Nerea Balda
Paloma Rodriguez-Miñambres
Su festak
Jon Urzelai Urbieta
Eneko Barberena
Arrain hezur bat eztarrian
Olatz Mitxelena
Ibon Egaña
Lurraz beste
Garazi Arrula Ruiz
Mikel Asurmendi
Cayo Hueso
Oihane Amantegi Uriarte
Jon Jimenez
Cayo Hueso
Oihane Amantegi Uriarte
Mikel Asurmendi
Alferrikakoaren balioa
Nuccio Ordine
Paloma Rodriguez-Miñambres
Pozaren erdia
Harkaitz Cano
Mikel Asurmendi