kritiken hemeroteka

8.288 kritika

« | »

Katu jendea / Eider Rodriguez / Elkar, 2010

Zu ere katu Iker Zaldua / Gara, 2010-05-28

Jarri hiri handi bateko plaza ezkutu batean (edo ageriko batean, berdin zait) eman minutuak, orduak jendeari beha, zelatan. Denetik ikus dezakegu, istorio mardul nahiz ederrak bisaian zintzilik. Zenbaitetan, ordea, zurezko aulkitxoan eserita gaudela ikusten ditugun jendeei guk asmatzen diegu istorioa, gure erara asmatzen. Gure miran kokatu den hark duen itxuraren, aldartearen, umorearen edo janzkeraren arabera; baina ez ahantzi gu ere plaza horretan beha gaudelarik mira izan gaitezkeela inorentzat, eta inor horrek luma abileziaz erabiltzen badu, gure istorio hipotetikoa nonbait irakurri ahal izango dugu.

Horixe da, gutxi gorabehera, Eider Rodriguezek liburu honekin eskaintzen diguna, zurezko aulkitxoa eta jendea. Hortik aurrera datoz istorioak eta ziur bat baino gehiago (guztiok, esango nuke) katu jende zaretenaz ohartuko zaretela.

Liburuan zazpi istorio kontatzen zaizkigu, edo hobe esate aldera, zazpi izenburu; izan ere, izenburu bakoizak hainbat pertsona barreiatzen ditu ezkutuko edo ageriko (nahiago ezkutuan) plazatik, eta nik uste, bakoitzak bere istorioa duela, nahiz eta abenturan lagun edo kideak izan bidelagun.

Ez dut gehiegi sakonduko izenburuen atzeko-oihalean gordetzen diren istorioetan, uste dut horiek liburuan bertan biluzten joatea egokiagoa dela eta Eiderrek berak ere eskertuko du muturra behar ez dudan lekuan sartzeke uztea. Dena den, zuzena iruditzen zait askotariko kontakizunak direla azpimarratzea, jende mota ugari txertatzen dituztenak. Gizon-emakume heldu batzuk ikus ditzakegu lehenik, ama “berri” bat hurrengoan eta haur saharar baten etorrerrak harengan eta ingurukoengan sortzen duen zalaparta edo aldaketa ere kontagai da.

Liburua laburra suertatzen da, batetik hala delako eta, bestetik, lerroarteak garraiatu egiten gaituelako azken geltokira arte, azken puntua zapaldu arte. Uste dut zehaztasunez idatzia dagoela, deskribapen luze eta nahasgarrietan korapilatu gabe, erritmoa bizi, gogoetez betetako paragrafoak baino gehiago gogoeta eragiten duten esaldiz zipriztindua, zuzen, egoki, labur, labur geratzearen beldurrik gabe, alferrikako luzamendurik gabe.

Edertasunak eta botereak bere lekua omen dute orrialdetan barrena, hala esana du Eiderrek berak katu jendeaz mintzo. Baliteke, bi motibo horiek istorioak elkarlotzeko zubilana egitea. Hala ere, errutina ere aipatuko nuke nik, hiru izenburuen atzean gutxienez argi eta garbi ageri baitzait hitz hori dirdira betean. Errutina, edo hura apurtzeko desira, hura apurtzearen ondorioak, errutina finean, ez dakit Eider bat etorriko den.

Errutina era askotara apur baitaiteke, berariaz edo nahigabe, liburu hau irakurtzea, une jakin batean errutina apurtzea izan daiteke, eta uste dut ez zaizuela damutuko, segi orrien segidari eta esango didazue arrazoi dudan ala ez, eta esango didazue katu jende zareten ala ez.

Hirugarren liburua du Eider Rodriguzek, Eta handik gutxira gaur (2004) eta Haragia (2007) dira honen aurrekariak, ipuin-liburuak horiek ere. Esku artean duguna Elkarrek paratu du gure begien bistan.

Igartza Saria jaso zuen Eiderren hirugarren lan honek, sari horren hamaikagarren urtebetetzean. Aurretik Julen Gabiria, Unai Elorriaga, Fernando Morillo, Karmele Jaio edo Katixa Agirre agertzen zaizkigu, besteak beste, sariketa horretako ohorezko oholtzan izkiriaturik, badu indarra beraz.

Azken kritikak

Gizon barregarriak
Joxean Agirre

Asier Urkiza

Barbaro iraun
Louisa Yousfi

Amaia Alvarez Uria

Izotz ura
Lide Hernando Muñoz

Aiora Sampedro

Palestinaren okupazioaz eta kolonizazioaz
Perry Anderson

Irati Majuelo

Itzulerak
Miren Agur Meabe

Aiora Sampedro

...eta gauetik, euria
Fertxu Izquierdo

Jon Jimenez

Carvalho Euskadin
Jon Alonso

Asier Urkiza

Hitzak palmondo
Silvia Federici

Nagore Fernandez

Altxa, hildakoak
Fred Vargas

Ainhoa Aldazabal Gallastegui

Alderdi komunistaren manifestua
Karl Marx / Friedrich Engels

Aritz Galarraga

Maitasun kapitala
Karmele Jaio

Mikel Asurmendi

Larrosa bat Groenlandian
Iban Garro

Paloma Rodriguez-Miñambres

Jausiz
Alain Mendizabal Diaz

Maddi Galdos Areta

Hiriak eta urteak
Xabier Montoia

Irati Majuelo

Artxiboa

2024(e)ko martxoa

2024(e)ko otsaila

2024(e)ko urtarrila

2023(e)ko abendua

2023(e)ko azaroa

2023(e)ko urria

2023(e)ko iraila

2023(e)ko abuztua

2023(e)ko uztaila

2023(e)ko ekaina

2023(e)ko maiatza

2023(e)ko apirila

Hedabideak