kritiken hemeroteka

8.496 kritika

« | »

Elurra sutan / Juan Kruz Igerabide / Alberdania, 2009

Ihesbide kolektiboa Felipe Juaristi / El Diario Vasco, 2009-12-11

Eleberri bat egoera moral baten ondorio da. Eleberri bat aipatutakoaz gainera, beste baldintza askoren emaitza ere badela. Azken finean, literaturaren mundukoa denez, literaturari dagokiona eman behar zaio. Paradoxak paradoxa, literaturak literaturaren legeari men egin behar dio eta, legeak zabaltzen dituen baliabideetara errenditu, garaile atera nahi badu. Eleberria moralitate zehatz baten erakusle dira, garai konkretu batena. Egia ere bada, literatura eta eleberria bera, oro har, ezkutatu egiten direla testuan eta ez dutela burua erakusten. Baina ezkutaketan aritzea, jolasa denean ere, ekintza morala da.

Igerabideren literatura ulertzeko ezinbestekoa zaigu hori ulertzea. Eleberrigintzara joz, aurrekoan, alegia Hauts bihurtu zineten hartan, pertsonaiaren ibilbidea kontatzen zaigu, bizitzara sartu denetik bizitzaz gozatzen hasten denera arte, alegia bere buruaren jabe egiten den arte..Heldutasuna, izan ere, burujabetza baino ez da; eta gaztetasuna, nor bere buruaren aurka aritzeko saioa. Eleberri hark bazituen, esperientziaren fruitu izanagatik, kolektiboak izan zitezkeen ezaugarriak: trantsizio-garaian kokatu zituen pertsonaiak eta haien artean elkarrizketa ekarri zuen gogora. Pertsonaiak ez ziren berez ez on ez gaizto, ez zegoen manikeismorik narratzailearen begietan, baina bai ikuspuntu bat, argi adierazia.

Elurra sutan eleberriak, neurri batez, orduko iturri hartako urak ekartzen ditu berriro. Seguru asko, eleberri hartan aipatu gabe geratu ziren zenbait elkarrizketa dakartza orain Igerabidek, ETAri eta borroka armatuari buruzkoak, hain zuzen, errealitate konplexua bere osotasunean adierazi nahian. Baina eleberriaren ardatza ez da orduko (trantsizioaz ari gara) egoera politikoaren islak distiratzen ipintzea, baizik eta ihesbide kolektibo baten kronika egitea. Argiaren bila dabiltzan pertsonaiak dira, oso samurrak eta ulergarriak, beren neurrian.

Azken kritikak

Zuzi iraxegia
Amaia Alvarez Uria

Ainhoa Aldazabal Gallastegui

O.ten gaztaroa neurtitzetan
Arnaud Oihenart

Gorka Bereziartua Mitxelena

Ez-izan
Jon K. Sanchez

Aiora Sampedro

Pleibak
Miren Amuriza

Jon Jimenez

Ehun zaldi trostan
Ainhoa Urien

Asier Urkiza

Oroi garen oro
Beatriz Chivite

Nagore Fernandez

Jakintzaren arbola
Pio Baroja

Aritz Galarraga

Antropozenoaren nostalgia
Patxi Iturregi

Hasier Rekondo

Francesco Pasqualeren bosgarren arima
Unai Elorriaga

Mikel Asurmendi

Baden Verboten
Iker Aranberri

Paloma Rodriguez-Miñambres

Ezer ez dago utzi nuen lekuan
Itziar Otegi

Mikel Asurmendi

Dolu-egunerokoa
Roland Barthes

Asier Urkiza

Guardasol gorria
Lutxo Egia

Nagore Fernandez

Zero
Aitor Zuberogoitia

Jon Jimenez

Artxiboa

2025(e)ko maiatza

2025(e)ko apirila

2025(e)ko martxoa

2025(e)ko otsaila

2025(e)ko urtarrila

2024(e)ko abendua

2024(e)ko azaroa

2024(e)ko urria

2024(e)ko iraila

2024(e)ko abuztua

2024(e)ko uztaila

2024(e)ko ekaina

Hedabideak