kritiken hemeroteka

8.522 kritika

« | »

Elurra sutan / Juan Kruz Igerabide / Alberdania, 2009

Ihesbide kolektiboa Felipe Juaristi / El Diario Vasco, 2009-12-11

Eleberri bat egoera moral baten ondorio da. Eleberri bat aipatutakoaz gainera, beste baldintza askoren emaitza ere badela. Azken finean, literaturaren mundukoa denez, literaturari dagokiona eman behar zaio. Paradoxak paradoxa, literaturak literaturaren legeari men egin behar dio eta, legeak zabaltzen dituen baliabideetara errenditu, garaile atera nahi badu. Eleberria moralitate zehatz baten erakusle dira, garai konkretu batena. Egia ere bada, literatura eta eleberria bera, oro har, ezkutatu egiten direla testuan eta ez dutela burua erakusten. Baina ezkutaketan aritzea, jolasa denean ere, ekintza morala da.

Igerabideren literatura ulertzeko ezinbestekoa zaigu hori ulertzea. Eleberrigintzara joz, aurrekoan, alegia Hauts bihurtu zineten hartan, pertsonaiaren ibilbidea kontatzen zaigu, bizitzara sartu denetik bizitzaz gozatzen hasten denera arte, alegia bere buruaren jabe egiten den arte..Heldutasuna, izan ere, burujabetza baino ez da; eta gaztetasuna, nor bere buruaren aurka aritzeko saioa. Eleberri hark bazituen, esperientziaren fruitu izanagatik, kolektiboak izan zitezkeen ezaugarriak: trantsizio-garaian kokatu zituen pertsonaiak eta haien artean elkarrizketa ekarri zuen gogora. Pertsonaiak ez ziren berez ez on ez gaizto, ez zegoen manikeismorik narratzailearen begietan, baina bai ikuspuntu bat, argi adierazia.

Elurra sutan eleberriak, neurri batez, orduko iturri hartako urak ekartzen ditu berriro. Seguru asko, eleberri hartan aipatu gabe geratu ziren zenbait elkarrizketa dakartza orain Igerabidek, ETAri eta borroka armatuari buruzkoak, hain zuzen, errealitate konplexua bere osotasunean adierazi nahian. Baina eleberriaren ardatza ez da orduko (trantsizioaz ari gara) egoera politikoaren islak distiratzen ipintzea, baizik eta ihesbide kolektibo baten kronika egitea. Argiaren bila dabiltzan pertsonaiak dira, oso samurrak eta ulergarriak, beren neurrian.

Azken kritikak

Lur jota Parisen eta Londresen
George Orwell

Asier Urkiza

Eresia
Goiatz Labandibar

Nagore Fernandez

Carmilla
Joseph Sheridan Le Fanu

Paloma Rodriguez-Miñambres

Borrero txiki bat
Xabier Mendiguren

Mikel Asurmendi

Puntobobo
Itxaso Martin Zapirain

Jon Jimenez

Txori Gorri. Andre siux baten idazlanak
Zitkala-Sa

Ainhoa Aldazabal Gallastegui

Profilak (Mugetan barrena)
Amaia Iturbide

Paloma Rodriguez-Miñambres

Paradisuaren kanpoko aldeak
Bernardo Atxaga

Mikel Asurmendi

Iragan atergabea
Julen Belamuno

Asier Urkiza

Paziente isila
Alex Michaelides

Nagore Fernandez

Eromenaren laudorioa
Erasmo Rotterdamgoa

Aritz Galarraga

Coca-Cola bat zurekin
Beñat Sarasola

Mikel Asurmendi

Olatuak sutzen direnean
Haritz Larrañaga

Jon Jimenez

Amaieratik hasi
Naia Torrealdai Mandaluniz

Amaia Alvarez Uria

Artxiboa

2025(e)ko ekaina

2025(e)ko maiatza

2025(e)ko apirila

2025(e)ko martxoa

2025(e)ko otsaila

2025(e)ko urtarrila

2024(e)ko abendua

2024(e)ko azaroa

2024(e)ko urria

2024(e)ko iraila

2024(e)ko abuztua

2024(e)ko uztaila

Hedabideak