kritiken hemeroteka

8.530 kritika

« | »

Huntza hezur berritan / Juan Ramon Makuso / Erein, 2009

Hormetatik gora Igor Estankona / Argia, 2009-11-29

Felipe Juaristik, liburuko hitzaurrean, Makuso “pentsalari poeta” dela dio. Ez da definizio txarra poesiari buruzko gogoeta eta gogoeten poesia egiten duenarentzat. Makusok badaki poesia ez dela agortu, eta oraindik balio duela barruak askatzeko. Bestalde, badaki lirika ez dela gizakiari lagun egiten dion adornu hutsa, ezta beroaldi bat edo olgeta bat ere. Heideggerren eskolakoa da Makuso, eta serio hartzen du lanbidea. Zentzu horretan, poesia eta filosofiaren uztarketa sentimental baten bila dabil.

Poesiaren eta filosofiaren mugetako diskurtso eta tonuarekin, beraz, pentsalariaren sakontasuna espresio-bide poetikoetara makurtzen ahalegindu da. Mundua eta giza natura poetizatzea, hori da bere antsia metafisikoa. Poesiak erreala ez dena deskribatzen duela uste dutenentzat irakurgai harrigarria gerta daiteke hau, eta filosofia serioa dela uste dutenentzat samurtasun lezio bat izan daiteke. Makusok bere beldur eta dudak agertzen ditu liburu honetan, eta baita etsipenaren gainditzeari buruzko gogoetak ere. Huntza hezur berritan unibertso pertsonal baten agerpena da, giza unibertsoaren azalpen modura. Poema osoenak eta ederrenak, ordea, ez dira etsipenezkoak, ezpada baikortasuna darienak. Bietatik dauka liburuak, bietatik edaten du Makusok, baina era positiboan hitz egiten digunean jotzen du goia.

Halabeharrez, ausartak galtzen diren eremuetan galtzen da idazlea: esan ezin dena esateko ahaleginean. Errenteriarraren hirugarren poema liburu hau pausatuagoa eta monotonoagoa da aurreko biak baino, baina pausu bat harago dagoela iruditu zaigu. Bizitzeak hil egiten du (Beta, 2004) eta Hiri gorazarre (Elea, 2006) bilaketa izan baziren, kausitu du idazleak bere hiria, huntzak jana. Hiri hori pentsamenduz egina dago, eta baita ametsez ere. Horregatik, pentsamendu sistematikotik poesiarako hainbat ate dauzka, irakurleak zeharkatu beharrekoak.

Poemak arintasunez idatziak eta pisu gabekoak maite ditugunontzat Huntza hezur berritan lan zurruna da. Poesiaren bidez pentsamendura iristea da idazlearen obsesioa, eta jakin arren helburua zaila dela, hizkuntzaren mugetan galtzeko arriskua bere egiten du. Pultsu poetikoa falta zaie poema batzuei —nahiz eta ikaragarriro lirikoak izan—. Astuntasun honen iturburua erritmoan dago, atentzioa eta gozotasuna estali egiten baititu kontzeptuaren loditasunak. Baina esan dugu lehenago ere: poesiari buruzko gogoeta da, eta gogoeten poesia.

Azken kritikak

Zoriona, edo antzeko zerbait
Karmele Mitxelena

Ainhoa Aldazabal Gallastegui

Pleibak
Miren Amuriza

Mikel Asurmendi

Izena eta izana
Jon Gerediaga

Asier Urkiza

Amok
Stefan Zweig

Nagore Fernandez

Auzo madarikatua
Felix Urabayen

Jon Jimenez

Lur jota Parisen eta Londresen
George Orwell

Amaia Alvarez Uria

Olatuak sutzen direnean
Haritz Larrañaga

Joxe Aldasoro

Bisita
Mikel Pagadi

Mikel Asurmendi

Lur jota Parisen eta Londresen
George Orwell

Asier Urkiza

Eresia
Goiatz Labandibar

Nagore Fernandez

Carmilla
Joseph Sheridan Le Fanu

Paloma Rodriguez-Miñambres

Borrero txiki bat
Xabier Mendiguren

Mikel Asurmendi

Puntobobo
Itxaso Martin Zapirain

Jon Jimenez

Txori Gorri. Andre siux baten idazlanak
Zitkala-Sa

Ainhoa Aldazabal Gallastegui

Artxiboa

2025(e)ko uztaila

2025(e)ko ekaina

2025(e)ko maiatza

2025(e)ko apirila

2025(e)ko martxoa

2025(e)ko otsaila

2025(e)ko urtarrila

2024(e)ko abendua

2024(e)ko azaroa

2024(e)ko urria

2024(e)ko iraila

2024(e)ko abuztua

Hedabideak