kritiken hemeroteka

8.528 kritika

« | »

Apokalipsia guztioi erakutsia / Joseba Gabilondo / Erein, 2009

Parodia Felipe Juaristi / El Diario Vasco, 2009-08-28

Parodia literatur jeneroa da, antzinatik ezaguna eta fruitu ederrak eman dituena. Etimologikoki, parodiak “odaren imitazioa” esan nahi du, alegia arte obraren imitazio burlazkoa Imitazio serioa, edo serioegia, ez baita, gaur egun bederen, parodikoa. Parodia-egileak mutatu nahi duen obraren ezagutza sakona behar du, haren aurre-atzeak, goi-beheak eta alde-ifrentzuak non eta zein diren jakin behar ditu, hitz bakoitzaren alde iluna edo hitz lauaren koska neurtua behar du aurretik. Cervantesek, On Kixote idatzitakoan, zaldun eleberriaren parodia egin zuen. Parodia muturrera eraman zuen, eta lán bikaina sortu. Borges ere parodia-egile aparta izan zen. Eta Swift, eta… Idazle batzuek parodiaren parodia egiten dute, eta hasierarako punturaino iristen, berriztaturik. Badira auto-parodia egiten dutenak, eta badira sekula hartaraino iritsiko ez direnak. Badira parodia egiten dutenak, parodia egiten dutela jakiteke. Badira ere parodia serioa egiten dutenak, eta parodia egite bera ere seriotan hartzen ez dutenak.

Ez dakit zer nolako parodia suertea egiten ote duen Joseba Gabilondok. Baina liburuan zehar euskal literaturako orri mordoxkaren arrastoa dago, arrasto nabaria gainera, beste era batez idatzirik eta, horregatik, itzal bihurturik. Ez da harritzekoa apokalipsiaren gaztigua, banpiroen aipámena, ez dagoen baina egotea nahi genukeen euskal izkribuaren bila ibiltze kategorikoa (ez kantiarra noski; bestelakoa), gaizki edo zabarki hildakoen oroitzapena, kaosaren teoria gozoa. Azken finean literaturaren parodia egiten duenak gizartearen parodia egiten du, literaturak gizartearen unibertso sinbolikoa osatzen baitu, gutxi gorabehera, jakina. Baina unibertso sinbolikoa bera parodikoa denean, zertarako parodia?

Azken kritikak

Izena eta izana
Jon Gerediaga

Asier Urkiza

Amok
Stefan Zweig

Nagore Fernandez

Auzo madarikatua
Felix Urabayen

Jon Jimenez

Lur jota Parisen eta Londresen
George Orwell

Amaia Alvarez Uria

Olatuak sutzen direnean
Haritz Larrañaga

Joxe Aldasoro

Bisita
Mikel Pagadi

Mikel Asurmendi

Lur jota Parisen eta Londresen
George Orwell

Asier Urkiza

Eresia
Goiatz Labandibar

Nagore Fernandez

Carmilla
Joseph Sheridan Le Fanu

Paloma Rodriguez-Miñambres

Borrero txiki bat
Xabier Mendiguren

Mikel Asurmendi

Puntobobo
Itxaso Martin Zapirain

Jon Jimenez

Txori Gorri. Andre siux baten idazlanak
Zitkala-Sa

Ainhoa Aldazabal Gallastegui

Profilak (Mugetan barrena)
Amaia Iturbide

Paloma Rodriguez-Miñambres

Paradisuaren kanpoko aldeak
Bernardo Atxaga

Mikel Asurmendi

Artxiboa

2025(e)ko ekaina

2025(e)ko maiatza

2025(e)ko apirila

2025(e)ko martxoa

2025(e)ko otsaila

2025(e)ko urtarrila

2024(e)ko abendua

2024(e)ko azaroa

2024(e)ko urria

2024(e)ko iraila

2024(e)ko abuztua

2024(e)ko uztaila

Hedabideak