« Gaztearen amorrua | Kausalitate magikoa »
Apokalipsia guztioi erakutsia / Joseba Gabilondo / Erein, 2009
Parodia Felipe Juaristi / El Diario Vasco, 2009-08-28
Parodia literatur jeneroa da, antzinatik ezaguna eta fruitu ederrak eman dituena. Etimologikoki, parodiak “odaren imitazioa” esan nahi du, alegia arte obraren imitazio burlazkoa Imitazio serioa, edo serioegia, ez baita, gaur egun bederen, parodikoa. Parodia-egileak mutatu nahi duen obraren ezagutza sakona behar du, haren aurre-atzeak, goi-beheak eta alde-ifrentzuak non eta zein diren jakin behar ditu, hitz bakoitzaren alde iluna edo hitz lauaren koska neurtua behar du aurretik. Cervantesek, On Kixote idatzitakoan, zaldun eleberriaren parodia egin zuen. Parodia muturrera eraman zuen, eta lán bikaina sortu. Borges ere parodia-egile aparta izan zen. Eta Swift, eta… Idazle batzuek parodiaren parodia egiten dute, eta hasierarako punturaino iristen, berriztaturik. Badira auto-parodia egiten dutenak, eta badira sekula hartaraino iritsiko ez direnak. Badira parodia egiten dutenak, parodia egiten dutela jakiteke. Badira ere parodia serioa egiten dutenak, eta parodia egite bera ere seriotan hartzen ez dutenak.
Ez dakit zer nolako parodia suertea egiten ote duen Joseba Gabilondok. Baina liburuan zehar euskal literaturako orri mordoxkaren arrastoa dago, arrasto nabaria gainera, beste era batez idatzirik eta, horregatik, itzal bihurturik. Ez da harritzekoa apokalipsiaren gaztigua, banpiroen aipámena, ez dagoen baina egotea nahi genukeen euskal izkribuaren bila ibiltze kategorikoa (ez kantiarra noski; bestelakoa), gaizki edo zabarki hildakoen oroitzapena, kaosaren teoria gozoa. Azken finean literaturaren parodia egiten duenak gizartearen parodia egiten du, literaturak gizartearen unibertso sinbolikoa osatzen baitu, gutxi gorabehera, jakina. Baina unibertso sinbolikoa bera parodikoa denean, zertarako parodia?
Izena eta izana
Jon Gerediaga
Asier Urkiza
Amok
Stefan Zweig
Nagore Fernandez
Auzo madarikatua
Felix Urabayen
Jon Jimenez
Lur jota Parisen eta Londresen
George Orwell
Amaia Alvarez Uria
Olatuak sutzen direnean
Haritz Larrañaga
Joxe Aldasoro
Bisita
Mikel Pagadi
Mikel Asurmendi
Lur jota Parisen eta Londresen
George Orwell
Asier Urkiza
Eresia
Goiatz Labandibar
Nagore Fernandez
Carmilla
Joseph Sheridan Le Fanu
Paloma Rodriguez-Miñambres
Borrero txiki bat
Xabier Mendiguren
Mikel Asurmendi
Puntobobo
Itxaso Martin Zapirain
Jon Jimenez
Txori Gorri. Andre siux baten idazlanak
Zitkala-Sa
Ainhoa Aldazabal Gallastegui
Profilak (Mugetan barrena)
Amaia Iturbide
Paloma Rodriguez-Miñambres
Paradisuaren kanpoko aldeak
Bernardo Atxaga
Mikel Asurmendi