susa | literaturaren zubitegia | literatur emailuak | armiarma | klasikoak | aldizkarien gordailua | basquepoetry | euskarari ekarriak

« Mikrokritika bat | Berridazketa ariketa »

Axola ez duenean / Aritz Gorrotxategi / Alberdania, 2009

Ohitasuna Felipe Juaristi / El Diario Vasco, 2009-05-22

Une batetik bestera aldatzen gara, etengabe ari baikara aldatzen. Betikoak izateke, beti arí gara izaten; ohikoak izateke, ohiak gara, denboraren konpainian. Bizitzak eta bizitzeak ekartzen diguten minaren sendagarriak nahi ditugu, baina ez ditugu aurkitzen, edo ez ditugu aurkitutakoan ezagutzen eta ondotik igarotzen gara, jaramonik egiteke. Halakoak gara, eta halakoak izan gara. Liburuko pertsonaiek sendatu nahi dute, bakoitzak duen gaitzetik, eta literatura aukeratzen dute sendagai. Letrek sendatu egiten dute. On Kixote ere sendatu egin zuten, baina Santxo ezik, beste inor ez zen ohartu horretaz. Garai hartan letra idatzia parte txarreko kontua baitzen.

Literaturaren inguruan bizi diren pertsonaiak aukeratu ditu Aritz Gorrotxategik eleberri honetan. Liburu-denda bateko jabea eta bere langilea, iruzkinak idaztetik bizi den idàzlea, Ekialdetik etorri den gizon arrotza bezain jakintsua, idazle guztien zigorra eta mamua den kritikari ezkutu eta ezkutukoa. Izena, edo izen bat baino gehiago du horietako bakoitzak; badakigu nola janzten diren eta zer esaten duten. Metafisikaz hitz egiten dute; Heraklito aipatzen dute, filosofo askoren artean. Eternitatea dute zalantzagai. Eternitateari begira egonagatik, seguru asko, ihes egiten dute bai errealitatearen bai fikzioaren mundutik, letrek ere ihes egiten duten modura. Baina badira beste pertsonaia batzuk, letraz haratagokoak direnak, espiritu huts. Tolstoi aipatuko nuke Onettirekin batera. Biak ala biak nahastu egíten dira La Torre bezalako herri txikian. Biek ala biek bezatu dute herri horretako giroa. Biek ala biek astindu dute denbora.