Zazpi etxe Frantzian / Bernardo Atxaga / Pamiela, 2009

Zirkulua eta ispilua Felipe Juaristi / El Diario Vasco, 2009-03-27

Nik ispilu bat ikusten dut. Kongo belgikarra izan zen garaiko istorioak kontatzen dizkigu Bernardo Atxagak, baia nik susmoa dut beste nonbaitera eraman nahi gaituela. Eleberriak erakusten digun paisaia basatia da erabat. Soldaduak daude, Leopoldo erregearen zerbitzariak, baina ez dirudi beren interes ekonomikoaz eta dirua egiteko desiraz aparte beste ezerk ekarri dituenik haraino. Lalande Biran, Van Thiegel aberastera etorriak dira, marfil eta kaoba trafikoaz báliaturik. Lalande Biranen emazteak zazpi etxe nahi ditu Frantzian, handikien modura. Bertakoak daude, natiboak, beltzak alegia, morroi gisa edo esklabo gisa tratatuak, emakumeak batez ere. Abentura koloniala eta esplotazioa, sinonimo gisa hartuta, Joseph Conradek ederki adiërazi zuena. Eta badira Conraden oihartzunak, hasieratik bertatik. Badira beste oihartzunak ere, anaia galduarenak esaterako, aspaldiko Obaba hartara eraman gaitzakeenak, Bi anaia idatzi zuen garaira alegia. Badira Sugeak txoriari begiratzen dionean hartako egoerak ere, edo antzekoak. Badira pertsonalen baitatik ateratzen diren ahotsak ere, pentsamenduren alderdi guztiak adierazi nahian. Badago halako basakeria oinarrizko eta primitiboa, ezaguna egiten zaiguna Obabakoak irakurri dugunoi. Indar horrek gaitzera bultzatzen ditu gizakiak, arrazoirik gabe askotan, gaitza egiteko beste helbururik gabe. Eta bada eleberriaren amaieran ordena eta munduaren ona eskuratzen lagunduko duen ekintza salbatzailea. Lehen esalditik libratutako haria da. Bide erakusle eta bidegile ere bai. Zirkulu bat ere ikusten dut. Euskal Literaturaren zirkulua izan daiteke, berriro hasierara itzuli beharra, hasierako mito eta jarrera estetikoetara, nork bere burua berriro interpreta dezan.