« Maskarada | Kalte-ordainak narrazioka »
Hizunigu / Mikel Zarate / Labayru , 2008
Kaosa eta idazlea Javier Rojo / El Correo, 2008-12-20
Idatz & Mintz aldizkariaren separata moduan agertu zaigu Mikel Zarateren nobela labur hau, Hizunigu izenburua duena. Idazle bizkaitarraren heriotzaren 30. urteurrenaren atarian gaudelarik, bere testu batzuk oraindik ere argitaratu gabe zeuden, besteak beste nobela labur hau, bertan agertzen diren zenbait zati beste batzuetarako erabili bazituen ere. Mikel Zarateren literatura irakurtzea literaturaren historian atzera begira jartzearen parekoa iruditu lekioke zenbaiti, haren literatur bideak dagoeneko gaindituta daudelakoan. Baina nobela labur hau irakurritakoan gelditzen den inpresioa bestelakoa da: osagai batzuk ezinbestez garaiari lotuta daude, jakina, baina iruditu zait nobelatxoak modernitate kutsu nabarmena duela. Izan ere, esan daiteke liburu honetan Mikel Zaratek batzuetan “idazlearen sukaldea” deitu izan den hori erakusten duela, literatura (kasu honetan narrazioa) eraikitzen duen artifizioa agerian uzten baitu.
Narrazio honetan, nobela egiteko behar diren osagai desberdinak elkartzen ditu idazleak: elkarrizketak, poemak, irratitik entzuten diren esaldi solteak, hari narratibo leun bat, non Alegizale deitzen den pertsonaia bat ikusten dugun auto ilara ikaragarri batean bere istorioak idazten… Osagai hauei guztiei inauteriaren itxura ematen dien kaos absurdo batean nahasita. Alegoriarako joera zuen Zaratek, baina bazekien alegoria istorioaren berezko ondoriotzat aurkezten, alegoria eguneroko gertaera batetik sortzen baitzuen. J.M. Lasagabasterrek Ignacio Aldecoaz esaten zuena parafraseatuz, Zaratek ere mimesitik sinbolorako jauzia egiten zuen, modu naturalean egin ere. Mundu modernoaren kaosaren errepresentazio bikaina egiten du idazleak osagaien erakusketa horrekin. Informazioak zatikatuta heltzen zaizkio pertsonaiei eta ez dute lortzen jakiterik benetan zer gertatu den halako auto ilarak egoteko. Baina kaosaren errepresentazio hori giza existentziaren metafora bihurtzen da idazlearen eskuetan, giza existentzia norabait heldu nahirik auto ilara batean geldirik egotearen modukoa baita, lekuko batek dena begiratu eta horren testigantza uzten duen bitartean. Azken horren harira badago esaldi gogoangarri bat idazlearen langintzaz, elkarrizketa kaotiko baten erdian pertsonaia baten ahoan jarria (59. orr): “Nola idatzi nobela bat? Ikusten dena eta entzuten dena idatzi, eta elkarrizketa asko, hori bai, elkarrizketa asko”.
Baden Verboten
Iker Aranberri
Asier Urkiza
Diesel
Bertol Arrieta
Nagore Fernandez
Maitasuna eta dirua, sexua eta heriotza
Mckenzie Wark
Jon Jimenez
Basokoa
Izaskun Gracia Quintana
Joxe Aldasoro
Zuzi iraxegia
Amaia Alvarez Uria
Ainhoa Aldazabal Gallastegui
O.ten gaztaroa neurtitzetan
Arnaud Oihenart
Gorka Bereziartua Mitxelena
Ez-izan
Jon K. Sanchez
Aiora Sampedro
Pleibak
Miren Amuriza
Jon Jimenez
Ehun zaldi trostan
Ainhoa Urien
Asier Urkiza
Oroi garen oro
Beatriz Chivite
Nagore Fernandez
Jakintzaren arbola
Pio Baroja
Aritz Galarraga
Antropozenoaren nostalgia
Patxi Iturregi
Hasier Rekondo
Francesco Pasqualeren bosgarren arima
Unai Elorriaga
Mikel Asurmendi
Baden Verboten
Iker Aranberri
Paloma Rodriguez-Miñambres