« Maskarada | Kalte-ordainak narrazioka »
Hizunigu / Mikel Zarate / Labayru , 2008
Kaosa eta idazlea Javier Rojo / El Correo, 2008-12-20
Idatz & Mintz aldizkariaren separata moduan agertu zaigu Mikel Zarateren nobela labur hau, Hizunigu izenburua duena. Idazle bizkaitarraren heriotzaren 30. urteurrenaren atarian gaudelarik, bere testu batzuk oraindik ere argitaratu gabe zeuden, besteak beste nobela labur hau, bertan agertzen diren zenbait zati beste batzuetarako erabili bazituen ere. Mikel Zarateren literatura irakurtzea literaturaren historian atzera begira jartzearen parekoa iruditu lekioke zenbaiti, haren literatur bideak dagoeneko gaindituta daudelakoan. Baina nobela labur hau irakurritakoan gelditzen den inpresioa bestelakoa da: osagai batzuk ezinbestez garaiari lotuta daude, jakina, baina iruditu zait nobelatxoak modernitate kutsu nabarmena duela. Izan ere, esan daiteke liburu honetan Mikel Zaratek batzuetan “idazlearen sukaldea” deitu izan den hori erakusten duela, literatura (kasu honetan narrazioa) eraikitzen duen artifizioa agerian uzten baitu.
Narrazio honetan, nobela egiteko behar diren osagai desberdinak elkartzen ditu idazleak: elkarrizketak, poemak, irratitik entzuten diren esaldi solteak, hari narratibo leun bat, non Alegizale deitzen den pertsonaia bat ikusten dugun auto ilara ikaragarri batean bere istorioak idazten… Osagai hauei guztiei inauteriaren itxura ematen dien kaos absurdo batean nahasita. Alegoriarako joera zuen Zaratek, baina bazekien alegoria istorioaren berezko ondoriotzat aurkezten, alegoria eguneroko gertaera batetik sortzen baitzuen. J.M. Lasagabasterrek Ignacio Aldecoaz esaten zuena parafraseatuz, Zaratek ere mimesitik sinbolorako jauzia egiten zuen, modu naturalean egin ere. Mundu modernoaren kaosaren errepresentazio bikaina egiten du idazleak osagaien erakusketa horrekin. Informazioak zatikatuta heltzen zaizkio pertsonaiei eta ez dute lortzen jakiterik benetan zer gertatu den halako auto ilarak egoteko. Baina kaosaren errepresentazio hori giza existentziaren metafora bihurtzen da idazlearen eskuetan, giza existentzia norabait heldu nahirik auto ilara batean geldirik egotearen modukoa baita, lekuko batek dena begiratu eta horren testigantza uzten duen bitartean. Azken horren harira badago esaldi gogoangarri bat idazlearen langintzaz, elkarrizketa kaotiko baten erdian pertsonaia baten ahoan jarria (59. orr): “Nola idatzi nobela bat? Ikusten dena eta entzuten dena idatzi, eta elkarrizketa asko, hori bai, elkarrizketa asko”.
Arrain hezur bat eztarrian
Olatz Mitxelena
Asier Urkiza
Erresistentziarako gorputzak: bollerak
Eva Perez-Pons
Nagore Fernandez
Zeozer gaizki doa
Beatriz Chivite
Hasier Rekondo
Kangaroo
Martin Etxeberria
Jon Martin-Etxebeste
Humanitatearen une gorenak
Aritz Galarraga
Mikel Asurmendi
Ura saltoka
Juan Kruz Igerabide
Irati Majuelo
Barbaroak eta zibilizatuak
Ibai Atutxa
Amaia Alvarez Uria
Su festak
Jon Urzelai Urbieta
Jon Martin-Etxebeste
Argialdiak
Miriam Luki
Asier Urkiza
Alexander Wolfen mamua
Gaito Gazdanov
Nagore Fernandez
Nire bizitza ni barik
Oskar Gaztelu Bilbao
Mikel Asurmendi
Alaska
Castillo Suarez
Ibon Egaña
Animalia domestikoak
Esti Martinez
Jon Martin-Etxebeste
Kangaroo
Martin Etxeberria
Irati Majuelo