« Historia, mentura eta adiskidetasuna | Esku hutsik ordu kunplituan »

Zinea eta literatura / Harkaitz Cano / Elkar, 2008

Obsesioak Felipe Juaristi / El Diario Vasco, 2008-12-26

Asko idatzi da zineaz eta literaturaz, biak batera edo banaka hartuta. Harkaitz Canoren liburu honetan badira definizio asko, bai zineari bai literaturari buruz, zinemagileek beraiek eginak, eta idazleak aukeratuak. Dena esanda dago, pentsa daiteke, baina euskal poeta hark zioen bezala: “ez nik”. Ironia alde batera utzita, zinearen eta literaturaren arteko harremanak aztertzean, kontuan hartu behar da bai zineari eta bai literaturari buruzko ikuspegia aldatu egin dela, espezializazio bidetik, jakina. Adin batetik aurrera, gure obsesioen aita-amak gara eta gure nahien seme-alabak. Behin eta berriro jotzen da obsesio gune eta iturri den horretara. Obsesio, elkar uler dezagun, zaletasuna baino gehiago da, edo zaletasunaren beste adiera, ez dakit. Harkaitz Canoren obsesioak liburu honetan ere badira, eta zineaz haratago zabaltzen dira. Niri, irakurle eta zine-kontsumitzaile gisa, biziki interesatzen zaidana ez da zineak literaturari zer eman diezaiokeen jakitea, baizik eta literaturak zineari zer ekar diezaiokeen. Begia da zinean gidari. Horren froga eta agiri da oraindik ere zine mutuak indarra duela. Baina begia ez da literaturan, literatura-klase batean bederen, gidari, belarria baizik. Narratzaileak ahotik belarrira kontatzen du bere historia, eta belarriak bere sekretuak ditu, bere koskak eta bere zimurrak. Zineak narratzailea baztertu eta hil egingo zuela uste zuten azken ilustratuek, Adornok batez ere. Baina Walter Benjaminek berehala ikusi zuen zinean ere, literaturan bezala, bazegoela zer kontatua, ez narratzaile klasikoaren ikuspegitik.