susa | literaturaren zubitegia | literatur emailuak | armiarma | klasikoak | aldizkarien gordailua | basquepoetry | euskarari ekarriak

« Egia eta fikzioa | Absurdua »

Bitartean heldu eskutik / Kirmen Uribe / Susa, 2001

Komunikatzeko ahalmena Iñaki Mendizabal / Deia, 2002-03-01

Heriotza. Amaiera. Azkena. Kitto. Akabo. Egi bakarrenetakoa (bestea hil arte bizi beharra litzateke). Egia bakarrak, beraz, bi horiek. Baina, bitartean zer? Bitartean heldu eskutik. Hori da behintzat Kirmen Uribe ondarrutarrak bere lehen liburuan egiten digun proposamena, itxaropenari leiho bat irekiz.

Poesiak mila bide ditu. Esaterako, poetaren gibeletik gibelera doana, poetaren barrualdetik lau haizeetara barreiatzen dena, edo ingurutik poetaren kaiolara bitartean lerratzen dena, edo… Mila bide ditu. Kirmenek ezin izan du poeta alboratu (“atsegin ditut direnak, egur usaina, neguko portuak, lehengo kontuak, begirunea, egunez erditzen diren gauak”), baina irakurlearen tamainan jarri du, gogoetarako bideak eraikiz, efektismo larregizkoak hurrengo baterako utziz, “umiltasunez eta apaltasunez”, berak behin eta berriz esan duen bezala. Eta poesia lurtarra atera zaio (“gizakia ekarri munduaren neurrira”). Batzuetan hunkigarria, xamurra eta goxoa; besteetan inkomodoa-edo, garratza eta iheskorra. Baina beti ere zintzoa. Badira gorabeherak liburu honetan, baina esango nuke orokorrean Kirmen Uribek asmatu egin duela, zuzen ibili dela bere ikuspegi berezi horren egonezinak irakurleari hurbiltzeko ahalegin horretan. Eta, poetarentzat, edozein komunikatzaileentzat, gizakiarentzat, hori da balekoa, hori da garrantzizkoa: sentiaraztea, samintzea, adieraztea.

Bitartean heldu eskutik tituluak apaltasunez aurreratzen du barruan datorrena: heriotza bitartean, “egun haundia” datorren bitartean, bizitzari eutsi behar diogula, bere argilun eta gazi-gozo guztiekin. Poetak bere kezka existentziala agertzen du zenbait lerrotan, maitasunaren hegada ixila, iraganaren aingura, eta beste hainbeste amaraun. Horretarako ironia erabiltzen du tarteka, edo narrazioa, hitz laua, zuzena. Poeta irakurlearengandik horrenbeste urrundu den garai hauetan, eskertzen da zubi bat, zubi berri bat, non hitzak bere jatorrizko balioa eskuratzen duen.

Komunikatzeko gai da Kirmen Uribe. Eta, badiot, ez da gutxi.