« Gizarte paranoien arrastoan | Beste mundu bat »
Abaraska / Asel Luzarraga / Txalaparta, 2008
Eta tamalez Aritz Galarraga / Gara, 2008-10-03
Asmo handiko literatur eginkizun bati ekitean, ugariak izan daitezke emaitzak, egia da. Baina besteren gainetik bi nabarmentzen dira hartzaile arretatsuaren begietara: edo sekula inoiz irakurri duen lan onenen zerrendan jartzeko modukoa begitanduko zaio, edo, kontrara, ageriago geratuko zaizkio liburuaren hutsune, akats eta herrenak. Asel Luzarragaren Abaraska honi hori gertatu zaiola esango nuke: hain da asmo orokorrean handia, hain da planteamenduan potoloa, ezen, emaitza borobil-borobila ez denez, agerian geratzen zaizkigun bere makalaldiak. Nobelaren irakurketan zehar istorioan ezin sarturik ibili naiz, orriak aurrera egin ahala, bertan kontatzen direnak ezin erabat sinetsirik. Eta uste dut badakidala zein den motiboa: Abaraska literatur lan anbiziotsuegia da. Asmoan zintzoa iruditu zait proposamena, baina asmoaren gauzatzeak ez nau guztiz konbentzitu.
Nobelaren atzean legokeen ideia, eta Luzarragaren beraren hitzetan ekartzeko, honakoxea da: “Munduan, eta are gehiago mundu globalizatu honetan, denok gaude nola edo hala elkarri lotuta, inoiz ikusiko ez ditugun pertsonei lotuta, alegia”. Eta hori gauzatzeko bederatzi pertsonaia ekarri ditu orriotara, bakoitza bere etxekoa, dena esan behar bada. Ez dut uste erraza denik pertsonaia bat eta bakarra osatzea, sinesgarri egitea eta interesgarri; imajinatu, beraz, atal izenak adina pertsonaia dituen nobela bat. Pertsonaiak eurak, gainera, indar handirik gabeak edo ikusiak iruditu zaizkit batzuetan, maiz estereotipoan erortzen direnak: marihuana erretzaile japoniarra, striper estatubatuarra, emakumeen ezezkoak biltzen dituen margolari argentinarra, pegatinen bilduma egiten duen palestinarra, eta abar. Nahita edo nahi gabe liburuko pertsonaia bat gehiago bilakatzen den idazleak ongi laburbiltzen du narrazioaren intentzioa: “han-hemenka sortzen joan ziren pertsonaiak sailkatu, iradokitzaileenak aukeratu, jokoa eman zezaketen harremanak sortu… Laburbilduz, handik atera zitekeen edo zitezkeen istorioak definitu eta idazle izateko gai ote nintzen egiaztatu, luzamendu gehiagorik gabe. Hots, Axularri kasu egitea behingoz”.
Pertsonaia horiek elkarri lotzea, harremanean jartzea izan da nobelaren bigarren erronka nagusia: kapitulu bakoitzaren amaieran agertzen da hurrengo kapituluko protagonista. Eta lotura horiek behartu samarrak dira behin baino gehiagotan, leku batetik bestera jauzi egiten da abiada harrigarrian, paragrafo batetik bestera, Erromako klub batean striptisa egitetik, Londresen Candem Marketen erosketak egitera, adibidez, hari guztiak lotzeko azken intentzioarekin. Hausnarketara pasatzen denean ere nahikoa topiko agertzen zaigu testua: “ez dakit hangoek danone gorputzen berri ote zeukaten. Beharbada, han light produktu sorta bukaezinarekin konpontzen zuten, eta hori nahikoa ez zenean, ebakuntza gelara jo eta kito” edota “italiarrak itsaskorregiak ziren” gisako sententziekin. Tokian tokiko klixeak errepikatzen dira sarri, ikuspuntu berri edo desberdinik erakutsi gabe. Eta irudipena daukat, asmo handiago baten mesedetara jarri direla kontu horiek guztiak.
Orokorrean, liburuko piezak hala-hola egokituak aurkitu ditut, idazleak osatu nahi izan duen abaraska hori guztiori zutik mantentzearren. Erronka ez baitzen nolanahikoa, baina emaitza ere ez da izan espero zitekeena, ahulagoa baizik (eta tamalez).
Ele eta hitz. Ahoz eta idatziz
Jose Angel Irigaray
Asier Urkiza
Idazketa labana bat da
Annie Ernaux
Nagore Fernandez
Bisita
Mikel Pagadi
Jon Jimenez
Hau ez da gerra bat
Mikel Ayllon
Hasier Rekondo
Feminismo zuriaren aurka
Rafia Zakaria
Jon Martin-Etxebeste
Dimisioa
Juan Luis Zabala
Mikel Asurmendi
Hetero
Uxue Alberdi
Irati Majuelo
Barrengaizto
Beatrice Salvioni
Amaia Alvarez Uria
Coca-Cola bat zurekin
Beñat Sarasola
Patxi Larrion
Etxe bat norberarena
Yolanda Arrieta
Jon Jimenez
Zebrak eta bideak
Nerea Loiola Pikaza
Nagore Fernandez
Zoo
Goiatz Labandibar
Asier Urkiza
Hetero
Uxue Alberdi
Joxe Aldasoro
Euri gorriaren azpian
Asier Serrano
Paloma Rodriguez-Miñambres