kritiken hemeroteka

8.528 kritika

« | »

Esperantza / Andre Malraux (Karlos Zabala) / Alberdania-Elkar, 2008

Espainia Felipe Juaristi / El Diario Vasco, 2008-07-11

Kontzeptu handi eta abstraktu bakoitzak bere aldia izan ohi du. Elkartasunarena, esaterako, aspaldi ahitu zen; baina izan zuen bere ospe eta loraldia. Esperantzak ere bai Leonardo Sciasciak liburu bati “Esperantzarik gabe ez dago olibondorik hazterik” izenburua jarri zion. Ez zuen arrazoi faltarik, esperantza denborari oso lotuta baitago, goroldioa zuhaitzari bezala. Batzuetan. esperantza denboraren aurka jartzen da, eta bera hiltzen du. Eta besteetan denborak berak du esperantza hiltzen. Irudimeneko edozein eraikin bezala oso da hauskor eta hilgarria. Gure baitakoa izanik, gure desira eta nahien arabera da hazten eta galtzen, loditzen eta argaltzen, handitzen eta txikitzen. Gu gara esperantzaren neurri, batzuetan; eta bera da gure eredugarri, besteetan.

André Malraux, beste gazte asko bezala, Espainiara etorri zen esperantzaz hanpu eta beterik, Errepublikak Francoren soldadu eta lagunen aurka zeraman gerran laguntzera. Gerra hartako kronika modukoa da liburua, esperantzan oinarrituriko denboraldi bati buruzko gogoetekin batera.

Bere bizitzako aldi bateko gertaerak kontatzen dituelako da liburua sakona, egilearen beste liburu batzuk baino sakonagoa, nire irudiko. Lurrak eta paisaiak gizonaren baitan arnasa hartzen dutela ikusten da; gizonak ez direla panpinak edo txotxongiloak, benetako izakiak baino. Bizitza ez da antzerki taula baterako prestatutakoa, baizik eta gal edo irabaz daitekeena. Zerbait du heroikoa liburuak, denborarekin ez usteltzen ez lizuntzen dena.

Malrauxek liburu gehiago idatzi zituen eta abentura askotako partaide izan zen. Nazien aurka borrokatu zen, bere herrian, bere buruari leporatzen zion baino meritu gutxiagoarekin. Ministro ere izan zen. Baina ez dut uste liburu honetan bizi izandakorik ahantziko zuenik, ezta halakorik berriro bizitzerik izango zuenik ere. Antzematen da. Liburuko hitzek ez dute engainatzen.

Azken kritikak

Izena eta izana
Jon Gerediaga

Asier Urkiza

Amok
Stefan Zweig

Nagore Fernandez

Auzo madarikatua
Felix Urabayen

Jon Jimenez

Lur jota Parisen eta Londresen
George Orwell

Amaia Alvarez Uria

Olatuak sutzen direnean
Haritz Larrañaga

Joxe Aldasoro

Bisita
Mikel Pagadi

Mikel Asurmendi

Lur jota Parisen eta Londresen
George Orwell

Asier Urkiza

Eresia
Goiatz Labandibar

Nagore Fernandez

Carmilla
Joseph Sheridan Le Fanu

Paloma Rodriguez-Miñambres

Borrero txiki bat
Xabier Mendiguren

Mikel Asurmendi

Puntobobo
Itxaso Martin Zapirain

Jon Jimenez

Txori Gorri. Andre siux baten idazlanak
Zitkala-Sa

Ainhoa Aldazabal Gallastegui

Profilak (Mugetan barrena)
Amaia Iturbide

Paloma Rodriguez-Miñambres

Paradisuaren kanpoko aldeak
Bernardo Atxaga

Mikel Asurmendi

Artxiboa

2025(e)ko ekaina

2025(e)ko maiatza

2025(e)ko apirila

2025(e)ko martxoa

2025(e)ko otsaila

2025(e)ko urtarrila

2024(e)ko abendua

2024(e)ko azaroa

2024(e)ko urria

2024(e)ko iraila

2024(e)ko abuztua

2024(e)ko uztaila

Hedabideak