kritiken hemeroteka

8.518 kritika

« | »

Ez da gaua begietara etortzen / Felipe Juaristi / Erein, 2007

Gauaren musika Jon Kortazar / El País, 2008-01-14

Airezko emakumeak eman zuen argitara 2003an Felipe Juaristik. Orain, Ez da gaua begietara etortzen plazaratu du. Hiru hariz bilbaturiko nobela dugu: hari metafisikoa, hari lirikoa eta hari psikologikoa.

Nobela metafisikoa dugu Ez da gaua begietara etortzen. Bertan, Donostian galduriko arima errarien bideak ematen zaizkigu, patuak bizitzaren aurrean jarri dituen hiru pertsonaia nagusiren bideak. ETAk Gabriel hil nahi zuen, baina pertsonaz erratu eta Luis Otegi akabatu zuen. Lope (kazeta bateko argazkilaria) Gabrielekin zita hartua zegoen eta Luisen heriotzaren testigua da.

Urte bi igaro dira eta Gabriel hirira itzuli da, era berean heldu da Miranda, Luisen alarguna, eta hirurek behar dute elkar topatu falta zaiena ikasteko. Hirurei falta zaie zerbait, Mirandari senar izandakoa, Loperi galduriko aita, Gabrieli, besteei bezala, bizitzaren zergatia azaltzea. Eta patuaren menpeko hiru pertsonaiek osatuko dute gauaren begirada galdua, erratuz, nondik norakoa jakin gabe. “Ezjakintasunak bustitzen du” (166 or.).

Nobela lirikoa ere badugu Felipe Juaristirena. Ez da gaua begietara etortzen liburuan eratzen duena sinfonia bat da. Idazkera nagusitzen da, eta jazzaren musikak lagundurik mugitzen dira pertsonaiak eta esaldien erritmoak. Ametsek ematen diote hasiera kapituluei eta ametsen nagusitasuna azalduko zaigu pasarte oroigarri batean. Esaldiek eta kapitulu hasierek errepikapenera jotzen dute, musikaren erritmoa adierazi nahian. Lirikak bustitzen du musika, lirikak pertsonaien bizitza erraria.

Tentuz eta sentsibilitate handiz egindako idazkera da hau. Elkarrizketek ere filosofia itxuratzen dute, eta filosofiaren adierazpen gisa trabatuak dira.

Baina hirugarren hari bat geratzen zaigu. Lope pertsonaiaren haria: psikologikoa. Pertsonaia baten inguruan eraikitako nobela dugu. Ekintzek ez dute pisu handirik, hilketa salbu, eta inoiz sinesgarritasuna eteten da (zergatik biltzen dira urte biren buruan, eta ez hilketa gertatu eta gutxira?), baina pisua pertsonaiak du, bere joerak eta bere ibilbide pentsakorrak, antiheroiaren itxurak.

Azken kritikak

Puntobobo
Itxaso Martin Zapirain

Jon Jimenez

Txori Gorri. Andre siux baten idazlanak
Zitkala-Sa

Ainhoa Aldazabal Gallastegui

Profilak (Mugetan barrena)
Amaia Iturbide

Paloma Rodriguez-Miñambres

Paradisuaren kanpoko aldeak
Bernardo Atxaga

Mikel Asurmendi

Iragan atergabea
Julen Belamuno

Asier Urkiza

Paziente isila
Alex Michaelides

Nagore Fernandez

Eromenaren laudorioa
Erasmo Rotterdamgoa

Aritz Galarraga

Coca-Cola bat zurekin
Beñat Sarasola

Mikel Asurmendi

Olatuak sutzen direnean
Haritz Larrañaga

Jon Jimenez

Amaieratik hasi
Naia Torrealdai Mandaluniz

Amaia Alvarez Uria

Ehun zaldi trostan
Ainhoa Urien

Aitor Francos

Urrats galduen hotsa
Luis Garde

Jose Luis Padron

Simulakro bat
Leire Ugadi

Ibon Egaña

Bigarren sexua
Simone de Beauvoir

Mikel Asurmendi

Artxiboa

2025(e)ko ekaina

2025(e)ko maiatza

2025(e)ko apirila

2025(e)ko martxoa

2025(e)ko otsaila

2025(e)ko urtarrila

2024(e)ko abendua

2024(e)ko azaroa

2024(e)ko urria

2024(e)ko iraila

2024(e)ko abuztua

2024(e)ko uztaila

Hedabideak