kritiken hemeroteka

8.528 kritika

« | »

Erlojuen mekanika / Jose Luis Otamendi / Susa, 2007

Honako zurztasun hau Felipe Juaristi / El Diario Vasco, 2007-11-30

Gizakia espazioan eta denboran barrena doan, dabilen edo darabilten izakia da. Espazioa gara, denbora garen neurrian; edo, bestela esanda, denbora garelako espazio ere bagara. Bietako baten aztarna galdutakoan, gu ere galtzen gara. Denbora huts izan nahi duenak huts egingo du denboran; espazio huts izan nahi duena espaziorik gabe da geratuko. Batean zein bestean, denbora hutsean edo espazio hutsean, erbestean bezala da sentituko. Hori ez da, ordea, gerta daitekeen okerrena; denok, neurri batez, erbestean bizi baikara. Okerrena da horretaz ez jabetzea.

“Gu munduarenak gara / baina mundua ez da gurea”, lehendabiziko bi lerroak dira, liburuan. Munduak bere baitatik baztertu, bota eta atera egiten du poeta, erbestera bidaliz. Nahiz munduarena izan eta munduan bizi, nahiz mundua ere gugan bizi, mundua ez da gurea. Mundua ez da, ordea, inorena; mundua handia da eta zabala. Munduan beste mundu asko daude, eta batetik botaz gero, badira hamaika eta bat gehiago babesteko edo, gutxienik, babesa saiatzeko. Horiek ere ihes egiten badigute, badira beste hamaika, haietan bizitzen hasteko. Zurztasuna hori baino ez da, norberaren mugak galtzea, norberaren munduak desegiten dela ikustea eta ezin egin ezer aurka. Halako sentipena sumatzen dut “Aberriaz zelan ahaztu” poeman. “Nik ere aberriaz nahiko nuke ahaztu / eta neure herrian ibili / eguneroko poz-nekeei indar guztia emanda”. Aberria, mundua bezala,.ez da poetarena. Sekula ez da izan inorena, irudimenaren lurraldekoa izan delako gehiago. Irudimenak, jakinekoa da, luzera bere errealitatea du antolatzen eta egiaztatzen, bere fikzioa taxutzen eta nonahi zabaltzen. Aberriaz ahaztu nahi izan eta ezin ahaztu, horra hor erbesteratuaren paradoxetako bat. “Batzuetan nahi duzun tokian zaude eta bestetan ez”, poetak ederki azaltzen duen moduan.

Gu ere ez gara gureak, hala sinetsi nahi badugu ere. Gu ere ez gara gu. Ni ez naiz ni, ni ez naiz zu, baina nahi nuke, ni ez ezik, zu ere izan. Denbora egiten bezala, ikasi beharra dago garena egiten, izan gaitezen ez garena ere. Erlojugilearena edo poetarena bezala, ez da lanbide erosoa, ezta erraza ere.

Azken kritikak

Izena eta izana
Jon Gerediaga

Asier Urkiza

Amok
Stefan Zweig

Nagore Fernandez

Auzo madarikatua
Felix Urabayen

Jon Jimenez

Lur jota Parisen eta Londresen
George Orwell

Amaia Alvarez Uria

Olatuak sutzen direnean
Haritz Larrañaga

Joxe Aldasoro

Bisita
Mikel Pagadi

Mikel Asurmendi

Lur jota Parisen eta Londresen
George Orwell

Asier Urkiza

Eresia
Goiatz Labandibar

Nagore Fernandez

Carmilla
Joseph Sheridan Le Fanu

Paloma Rodriguez-Miñambres

Borrero txiki bat
Xabier Mendiguren

Mikel Asurmendi

Puntobobo
Itxaso Martin Zapirain

Jon Jimenez

Txori Gorri. Andre siux baten idazlanak
Zitkala-Sa

Ainhoa Aldazabal Gallastegui

Profilak (Mugetan barrena)
Amaia Iturbide

Paloma Rodriguez-Miñambres

Paradisuaren kanpoko aldeak
Bernardo Atxaga

Mikel Asurmendi

Artxiboa

2025(e)ko ekaina

2025(e)ko maiatza

2025(e)ko apirila

2025(e)ko martxoa

2025(e)ko otsaila

2025(e)ko urtarrila

2024(e)ko abendua

2024(e)ko azaroa

2024(e)ko urria

2024(e)ko iraila

2024(e)ko abuztua

2024(e)ko uztaila

Hedabideak