susa | literaturaren zubitegia | literatur emailuak | armiarma | klasikoak | aldizkarien gordailua | basquepoetry | euskarari ekarriak

« Hitz herdoilduak | Nolako hiriak halako pertsonak »

Erlojuen mekanika / Jose Luis Otamendi / Susa, 2007

Honako zurztasun hau Felipe Juaristi / El Diario Vasco, 2007-11-30

Gizakia espazioan eta denboran barrena doan, dabilen edo darabilten izakia da. Espazioa gara, denbora garen neurrian; edo, bestela esanda, denbora garelako espazio ere bagara. Bietako baten aztarna galdutakoan, gu ere galtzen gara. Denbora huts izan nahi duenak huts egingo du denboran; espazio huts izan nahi duena espaziorik gabe da geratuko. Batean zein bestean, denbora hutsean edo espazio hutsean, erbestean bezala da sentituko. Hori ez da, ordea, gerta daitekeen okerrena; denok, neurri batez, erbestean bizi baikara. Okerrena da horretaz ez jabetzea.

“Gu munduarenak gara / baina mundua ez da gurea”, lehendabiziko bi lerroak dira, liburuan. Munduak bere baitatik baztertu, bota eta atera egiten du poeta, erbestera bidaliz. Nahiz munduarena izan eta munduan bizi, nahiz mundua ere gugan bizi, mundua ez da gurea. Mundua ez da, ordea, inorena; mundua handia da eta zabala. Munduan beste mundu asko daude, eta batetik botaz gero, badira hamaika eta bat gehiago babesteko edo, gutxienik, babesa saiatzeko. Horiek ere ihes egiten badigute, badira beste hamaika, haietan bizitzen hasteko. Zurztasuna hori baino ez da, norberaren mugak galtzea, norberaren munduak desegiten dela ikustea eta ezin egin ezer aurka. Halako sentipena sumatzen dut “Aberriaz zelan ahaztu” poeman. “Nik ere aberriaz nahiko nuke ahaztu / eta neure herrian ibili / eguneroko poz-nekeei indar guztia emanda”. Aberria, mundua bezala,.ez da poetarena. Sekula ez da izan inorena, irudimenaren lurraldekoa izan delako gehiago. Irudimenak, jakinekoa da, luzera bere errealitatea du antolatzen eta egiaztatzen, bere fikzioa taxutzen eta nonahi zabaltzen. Aberriaz ahaztu nahi izan eta ezin ahaztu, horra hor erbesteratuaren paradoxetako bat. “Batzuetan nahi duzun tokian zaude eta bestetan ez”, poetak ederki azaltzen duen moduan.

Gu ere ez gara gureak, hala sinetsi nahi badugu ere. Gu ere ez gara gu. Ni ez naiz ni, ni ez naiz zu, baina nahi nuke, ni ez ezik, zu ere izan. Denbora egiten bezala, ikasi beharra dago garena egiten, izan gaitezen ez garena ere. Erlojugilearena edo poetarena bezala, ez da lanbide erosoa, ezta erraza ere.